Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa zasady: 1) tworzenia, utrzymywania i finansowania zapasów ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego; 2) przeprowadzania kontroli u przedsiębiorców objętych obowiązkiem tworzenia i utrzymywania zapasów, o których mowa w pkt 1, a także u przedsiębiorców świadczących usługi magazynowania oraz którym zlecono tworzenie i utrzymywanie zapasów; 3) postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa oraz wypełniania zobowiązań międzynarodowych dotyczących zaopatrzenia rynku w ropę naftową, produkty naftowe i gaz ziemny, w tym: a) dysponowania zapasami, o których mowa w pkt 1, b) warunki zaopatrzenia w ropę naftową, produkty naftowe i gaz ziemny, c) zakres wprowadzanych ograniczeń w dostarczaniu, poborze i zużyciu produktów naftowych i gazu ziemnego. Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) bezpieczeństwo paliwowe państwa – stan umożliwiający bieżące pokrycie zapotrzebowania odbiorców na ropę naftową, produkty naftowe i gaz ziemny, w określonej wielkości i czasie, w stopniu umożliwiającym prawidłowe funkcjonowanie gospodarki; 2) produkty naftowe – produkty otrzymywane z ropy naftowej, w tym paliwa; 3) paliwa – paliwa ciekłe, biopaliwa ciekłe oraz gaz płynny (LPG); 4) paliwa ciekłe: a) benzyny silnikowe i materiały pędne do silników lotniczych, b) oleje napędowe do silników i materiały pędne do silników lotniczych na bazie nafty oraz oleje napędowe pozostałe, c) ciężkie oleje opałowe; 5) biopaliwa ciekłe – biopaliwa ciekłe w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 11 lit. a i b ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz. U. Nr 169, poz. 1199 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 217); 6) gaz płynny (LPG) – skroplone lekkie węglowodory: propan, butan lub ich mieszaninę, wykorzystywane jako paliwo napędowe lub do innych celów energetycznych; 7) gaz ziemny – gaz ziemny wysokometanowy lub zaazotowany, we wszystkich stadiach skupienia, w tym skroplony gaz ziemny (LNG) i sprężony gaz ziemny (CNG); 8) produkcja paliw – wytwarzanie paliw w procesie przerobu ropy naftowej, a także przetwarzanie paliw poprzez procesy mieszania komponentów, w wyniku których powstaje co najmniej jedno z paliw albo wzrasta całkowita ilość jednego z nich; 9) nabycie wewnątrzwspólnotowe – przemieszczenie ropy naftowej, produktów naftowych lub gazu ziemnego z terytorium innego państwa członkowskiego Wspólnoty Europejskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym; 10) dostawa wewnątrzwspólnotowa – przemieszczenie ropy naftowej, produktów naftowych lub gazu ziemnego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium innego państwa członkowskiego Wspólnoty Europejskiej, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym; 11) państwo trzecie – państwo niebędące członkiem Wspólnoty Europejskiej; 12) import – import ropy naftowej, produktów naftowych lub gazu ziemnego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym; 13) eksport – eksport ropy naftowej, produktów naftowych lub gazu ziemnego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym; 14) przywóz – sprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ropy naftowej, produktów naftowych lub gazu ziemnego w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu; 15) wywóz – wywóz ropy naftowej, produktów naftowych lub gazu ziemnego poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu; 16) zapasy handlowe – zapasy utrzymywane przez przedsiębiorców zajmujących się produkcją paliw oraz przywozem ropy naftowej lub paliw, stanowiące nadwyżkę nad zapasami, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1; 17) średnie dzienne wewnętrzne zużycie ropy naftowej i produktów naftowych – wprowadzone na rynek krajowy, w poprzednim roku kalendarzowym i ustalone na podstawie danych statystycznych, średnie dzienne ilości: a) ropy naftowej sprowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach przywozu, b) produktów naftowych: – sprowadzonych w ramach przywozu, – wprowadzonych na rynek krajowy z rezerw gospodarczych w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 197, z późn. oraz z zapasów, o których mowa w art. 3 ust. 1, a także zapasów handlowych – pomniejszone o ilości: a) ropy naftowej i produktów naftowych wywiezionych z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, b) ropy naftowej i produktów naftowych przeznaczonych na uzupełnienie zapasów, o których mowa w art. 3 ust. 1, obniżonych na podstawie art. 33 lub 34, c) paliw przeznaczonych do bunkrowania statków morskich odbywających rejsy dalekomorskie, d) biokomponentów wykorzystanych do produkcji biopaliw ciekłych w wielkości przekraczającej ich maksymalny udział w paliwach ciekłych, określony w przepisach art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. Nr 169, poz. 1200); 18) producent – przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania lub przetwarzania paliw; 19) handlowiec – przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą w zakresie przywozu ropy naftowej lub paliw; 20) pierwszy rok wykonywania działalności gospodarczej – rok kalendarzowy, w którym przedsiębiorca rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przetwarzania lub przywozu paliw, lub w zakresie przywozu ropy naftowej lub paliw, lub przywozu gazu ziemnego, po uzyskaniu niezbędnych koncesji lub pozwoleń; 21) interwencyjne uwolnienie zapasów – obniżenie ilości zapasów, o których mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1, na zasadach określonych w ustawie; 22) odbiorca – odbiorcę, o którym mowa w art. 3 pkt 13 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. 23) instalacja magazynowa – instalację, o której mowa w art. 3 pkt 10a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne; 24) system gazowy – sieci gazowe wraz z przyłączonymi do nich urządzeniami i instalacjami współpracującymi z siecią oraz inne urządzenia, a także instalacje znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przez które gaz ziemny jest wprowadzany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i rozprowadzany po tym terytorium; 25) operator systemu gazowego – operatora systemu przesyłowego gazowego, operatora systemu dystrybucyjnego gazowego lub operatora systemów połączonych gazowych; 26) operator systemu przesyłowego gazowego – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem gazu ziemnego, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym gazowym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej gazowej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi; 27) operator systemu dystrybucyjnego gazowego – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją gazu ziemnego, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym gazowym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej gazowej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi; 28) operator systemu połączonego gazowego – przedsiębiorstwo energetyczne zarządzające systemami połączonymi gazowymi, w tym systemem przesyłowym i dystrybucyjnym, albo systemem przesyłowym gazowym, dystrybucyjnym gazowym, magazynowania lub skraplania gazu ziemnego; 29) odbiorca gazu ziemnego w gospodarstwie domowym – odbiorcę dokonującego zakupu gazu ziemnego na własny użytek w celu jego zużycia w gospodarstwie domowym. Rozdział 2 Zasady tworzenia, utrzymywania oraz finansowania zapasów ropy naftowej i produktów naftowych Art. 3. 1. W celu zapewnienia zaopatrzenia Rzeczypospolitej Polskiej w ropę naftową i produkty naftowe w sytuacji wystąpienia zakłóceń w ich dostawach na rynek krajowy oraz wypełniania zobowiązań międzynarodowych, tworzy się zapasy ropy naftowej i produktów naftowych, zwane dalej „zapasami interwencyjnymi”. 2. Zapasy interwencyjne obejmują zapasy: 1) obowiązkowe ropy naftowej lub paliw, zwane dalej „zapasami obowiązkowymi ropy naftowej lub paliw”, tworzone i utrzymywane przez producentów i handlowców; 2) państwowe ropy naftowej i produktów naftowych, zwane dalej „zapasami państwowymi ropy naftowej i produktów naftowych”, tworzone przez ministra właściwego do spraw gospodarki i utrzymywane przez Agencję Rezerw Materiałowych. 3. Zapasy interwencyjne powinny zaspokajać zapotrzebowanie na ropę naftową i produkty naftowe w ilości odpowiadającej co najmniej: 1) 90-dniowemu średniemu dziennemu zużyciu wewnętrznemu ropy naftowej i produktów naftowych, z wyłączeniem gazu płynnego (LPG), 2) 30-dniowemu średniemu dziennemu zużyciu wewnętrznemu gazu płynnego (LPG) – z zastrzeżeniem ust. 4. 4. Zapasy interwencyjne powiększa się o rezerwę na poczet zapasów niedostępnych z przyczyn technicznych oraz ubytków podczas przemieszczania zapasów interwencyjnych; rezerwa ta wynosi 10 % tworzonych i utrzymywanych zapasów interwencyjnych. 5. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy wykaz surowców oraz produktów naftowych: 1) uwzględnianych podczas ustalania ilości zapasów interwencyjnych, 2) w których tworzy się zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw – biorąc pod uwagę obowiązujące klasyfikacje towarów oraz zobowiązania międzynarodowe Rzeczypospolitej Polskiej. 6. Paliwa, z których są tworzone zapasy interwencyjne, powinny spełniać wymagania jakościowe określone w przepisach o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. 7. Dopuszcza się utrzymywanie, w ramach zapasów interwencyjnych, zapasów benzyny silnikowej, gazu płynnego (LPG) oraz olejów napędowych niespełniających wymagań w zakresie prężności par i temperatury zablokowania zimnego filtra dla poszczególnych okresów roku, określonych w przepisach o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. 8. Utrzymywane, w ramach zapasów interwencyjnych, paliwa, o których mowa w ust. 7, mogą być wprowadzone do obrotu, w celu ich wymiany, pod warunkiem, że w chwili ich wprowadzenia do obrotu będą spełniały wymagania jakościowe dla poszczególnych okresów roku określone w przepisach o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Art. 4. Minister właściwy do spraw gospodarki corocznie, w terminie do dnia 31 marca, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wielkości: 1) średniego dziennego przywozu netto ropy naftowej i produktów naftowych, 2) średniej dziennej produkcji paliw, 3) średniego dziennego wewnętrznego zużycia ropy naftowej i produktów naftowych – w roku poprzedzającym, na podstawie danych statystycznych. Art. 5. 1. Producenci i handlowcy są obowiązani do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw. 2. Producenci i handlowcy w zależności od przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej tworzą zapasy obowiązkowe: 1) ropy naftowej; 2) paliw w następujących grupach produktów: a) benzyny silnikowe i materiały pędne do silników lotniczych, b) oleje napędowe do silników i oleje napędowe pozostałe oraz materiały pędne do silników lotniczych na bazie nafty, c) ciężkie oleje opałowe; 3) gazu płynnego (LPG). 3. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw, o których mowa w ust. 2, tworzy się w wielkości odpowiadającej: 1) 76-dniowemu średniemu dziennemu przywozowi ropy naftowej lub paliw lub produkcji paliw, z wyłączeniem gazu płynnego (LPG), 2) 30-dniowemu średniemu dziennemu przywozowi gazu płynnego (LPG) lub jego produkcji – w poprzednim roku kalendarzowym. 4. Producenci tworzą i utrzymują zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw w wielkości, o której mowa w ust. 3, obliczonej na podstawie danych indywidualnych dotyczących ilości: 1) ropy naftowej sprowadzonej w ramach przywozu, pomniejszonej o masę frakcji wykorzystanych jako surowiec do produkcji paliw, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3; 2) paliw ciekłych i biopaliw ciekłych wyprodukowanych z wykorzystaniem ropy naftowej, produktów lub półproduktów jej rafinacji; 3) paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprowadzonych w ramach przywozu; 4) gazu płynnego (LPG) przywiezionego lub uzyskanego w procesie rafinacji ropy naftowej; 5) ropy naftowej lub paliw wprowadzonych na rynek krajowy z zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w wyniku ich interwencyjnego uwolnienia lub pomniejszenia wynikającego z corocznej zmiany roku bazowego, z którego produkcja paliw lub przywóz ropy naftowej lub paliw służy do obliczenia ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, do utworzenia których jest obowiązany dany producent. 5. Handlowcy tworzą i utrzymują zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw w wielkości określonej w ust. 3, obliczonej na podstawie danych indywidualnych dotyczących ilości: 1) ropy naftowej sprowadzonej w ramach przywozu, pomniejszonej o ilości tej ropy sprzedane producentowi, odpowiadające masie frakcji wykorzystanych przez tego producenta, jako surowiec do produkcji paliw, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3; 2) paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprowadzonych w ramach przywozu; 3) gazu płynnego (LPG) sprowadzonego w ramach przywozu; 4) ropy naftowej lub paliw ciekłych wprowadzonych na rynek krajowy z zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w wyniku ich interwencyjnego uwolnienia lub pomniejszenia wynikającego z corocznej zmiany roku bazowego, z którego produkcja paliw lub przywóz ropy naftowej lub paliw służy do obliczenia ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, do utworzenia których jest obowiązany dany handlowiec. 6. Ilości ropy naftowej lub paliw, o których mowa w ust. 4 i 5, pomniejsza się odpowiednio o ilości: 1) ropy naftowej wywiezionej z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) paliw wyprodukowanych z ropy naftowej sprowadzonej w ramach przywozu, a następnie wywiezionych z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 3) paliw wyprodukowanych z ropy naftowej wydobytej w kraju lub z obszaru morskiego należącego do krajowej strefy ekonomicznej, o ile udział tych paliw nie przekracza 20 % ogólnej ilości ich produkcji w danym roku; 4) gazu płynnego (LPG) wywiezionego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 5) paliw przeznaczonych do bunkrowania statków morskich odbywających rejsy dalekomorskie; 6) biokomponentów wykorzystywanych do produkcji biopaliw ciekłych w wielkości przekraczającej ich maksymalny udział w paliwach ciekłych określony w art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw; 7) paliw wyprodukowanych z olejów odpadowych; 8) ropy naftowej lub paliw przeznaczonych na odtworzenie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; 9) paliw przeznaczonych na zużycie własne przez producenta w procesie technologicznym przerobu ropy. 7. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 8 ust. 3, minister właściwy do spraw gospodarki, na wniosek producenta lub handlowca, może zezwolić, w drodze decyzji, na okresowe niepowiększanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, przy czym okres ten nie może być dłuższy niż rok. 8. Utworzone i utrzymywane przez producentów i handlowców zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw stanowią ich majątek, chyba że z umowy, o której mowa w art. 11 ust. 1, wynika, że zapasy te stanowią majątek przyjmującego zlecenie. Art. 6. 1. Producent i handlowiec, w pierwszym roku wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania lub przetwarzania paliw lub przywozu ropy naftowej lub paliw, są obowiązani do utworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw na zasadach określonych w ust. 2. 2. Podstawą obliczania wymaganej ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, dla producenta i handlowca, w przypadku, o którym mowa w ust. 1, jest zadeklarowana przez producenta lub handlowca na dany rok kalendarzowy wielkość przywozu ropy naftowej lub paliw lub wielkość produkcji paliw. Jeżeli zadeklarowana wielkość produkcji lub ilość przywożonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ropy naftowej lub paliw jest niższa lub wyższa od wielkości faktycznie zrealizowanych, producent i handlowiec są obowiązani, na koniec roku kalendarzowego, posiadać zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw wyliczone według wielkości faktycznie zrealizowanych. Art. 7. 1. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw, tworzone w zakresie grup produktów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2, mogą być utrzymywane w postaci: 1) produktów gotowych, 2) półproduktów rafinacji ropy naftowej, 3) ropy naftowej – w stosunku procentowym, określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 8 ust. 3. 2. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw, tworzone w zakresie grup produktów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2, mogą być utrzymywane w postaci półproduktów rafinacji ropy naftowej lub w postaci ropy naftowej wyłącznie przez producentów wytwarzających paliwa poprzez przerób ropy naftowej, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 3 i 4. 3. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw utrzymywane w postaci, o której mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, powinny: 1) umożliwiać rzeczywiste wytworzenie produktów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2, w ilości, do której utrzymywania jest zobowiązany producent lub handlowiec; 2) być obliczane proporcjonalnie do ilości każdej kategorii produktu otrzymanego przez danego producenta w procesie przerobu ropy naftowej, w poprzednim roku kalendarzowym. 4. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw tworzone w zakresie biopaliw ciekłych utrzymuje się w postaci paliw ciekłych stanowiących ich główny składnik. 5. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw tworzone w zakresie gazu płynnego (LPG) mogą być utrzymywane zamiennie wyłącznie w postaci benzyn silnikowych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2 lit. a, w ilości równoważnej pod względem wartości opałowej, ustalonej w przepisach wydanych na podstawie art. 8 ust. 3. 6. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 8 ust. 3, minister właściwy do spraw gospodarki, na wniosek producenta lub handlowca, może zezwolić, w drodze decyzji, na czasową zamianę utrzymywanych zapasów obowiązkowych tworzonych w zakresie grup produktów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 2, w grupach innych niż były utworzone, przy czym okres ten nie może być dłuższy niż 6 miesięcy. Art. 8. 1. Do zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw można zaliczyć ropę naftową i paliwa zmagazynowane: 1) w zbiornikach rafinerii ropy naftowej, z wyłączeniem paliw znajdujących się w instalacjach i rurociągach produkcyjnych; 2) w terminalach i magazynach hurtowych; 3) w zbiornikach instalacji rurociągowych; 4) w zbiornikach i magazynach portowych, znajdujących się w portach docelowych położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 5) w zbiornikowcach znajdujących się w portach docelowych położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, po dopełnieniu formalności portowych i celnych zgodnie z odrębnymi przepisami; 6) na barkach i statkach żeglugi przybrzeżnej wynajętych do transportowania paliw w obszarze wód terytorialnych Rzeczypospolitej Polskiej, pod warunkiem zapewnienia możliwości bezzwłocznego przeprowadzenia kontroli stanu zapasów; 7) w zbiornikach magazynowych i rozlewniach gazu płynnego (LPG); 8) w podziemnych wyrobiskach górniczych (magazynowanie bezzbiornikowe). 2. Do zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw nie zalicza się ropy naftowej lub paliw znajdujących się w: 1) złożach ropy naftowej niewydobytej; 2) tranzycie, z przeznaczeniem do innych państw; 3) rurociągach przesyłowych; 4) cysternach kolejowych i samochodowych; 5) zbiornikach magazynowych na stacjach paliw, w tym stacjach paliw gazu płynnego (LPG); 6) magazynach o przeznaczeniu wojskowym; 7) punktach sprzedaży butli z gazem płynnym (LPG); 8) zbiornikowcach znajdujących się poza portem docelowym; 9) zbiornikach statków morskich. 3. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowy sposób: a) tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw przez handlowców i producentów oraz ustalania ich ilości, w tym również przez producentów paliw wytwarzających te paliwa poprzez procesy mieszania paliw lub komponentów, b) tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w zakresie gazu płynnego (LPG) przez producentów i handlowców oraz ustalania ich ilości utrzymywanych w postaci benzyn silnikowych, c) ustalania i tworzenia zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw przez producentów i handlowców w przypadku zakończenia, zawieszenia lub zmiany zakresu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przetwarzania lub przywozu paliw, lub w zakresie przywozu ropy naftowej w danym roku kalendarzowym, 2) procentowy udział zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw tworzonych w zakresie poszczególnych grup paliw ciekłych, które mogą być utrzymywane w postaci ropy naftowej, 3) rodzaje dokumentów potwierdzających wyłączenia z obowiązku tworzenia zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, 4) sytuacje, w których producent i handlowiec mogą wystąpić do ministra właściwego do spraw gospodarki o zezwolenie na czasową zamianę utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw tworzonych w zakresie paliw ciekłych w grupach innych niż były utworzone, 5) sytuacje, w których producent lub handlowiec może wystąpić do ministra właściwego do spraw gospodarki o zezwolenie na czasowe niepowiększanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw – biorąc pod uwagę sytuację na krajowym rynku naftowym, szczególne okoliczności w jakich producent lub handlowiec mogą wystąpić o czasowe niepowiększanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw oraz zobowiązania międzynarodowe Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 9. 1. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw mogą być utrzymywane wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw mogą być utrzymywane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, pod warunkiem zawarcia umowy międzyrządowej między Rzecząpospolitą Polską a państwem, na terytorium którego zapasy te będą magazynowane; umowa ta powinna zawierać w szczególności postanowienia zapewniające kontrolę stanu i jakości tych zapasów, wypełnienie międzynarodowych wymagań dotyczących sprawozdawczości w zakresie zapasów oraz dysponowania nimi i przemieszczania ich z terytorium tego państwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym również w sytuacji zaistnienia zakłóceń w dostawach ropy naftowej lub produktów naftowych na terytorium tego państwa, a także wskazywać organy odpowiedzialne za kontrolę i sprawozdawczość w zakresie tych zapasów. 3. Zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw utrzymywane stosownie do ust. 2 nie mogą przekraczać 5 % ogólnej ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, do utrzymywania których dany producent i handlowiec są obowiązani. Art. 10. 1. Producenci i handlowcy, którzy utrzymują zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw u przedsiębiorców świadczących usługi magazynowania ropy naftowej lub paliw, są obowiązani zawrzeć umowę o magazynowanie tych zapasów, zwaną dalej „umową o magazynowanie”. 2. Umowa o magazynowanie określa w szczególności: 1) ilość i miejsce magazynowanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; 2) warunki zapewniające utrzymywanie odpowiedniego poziomu ilościowego i jakościowego magazynowanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; 3) sposób postępowania przy magazynowaniu zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, ich wymianie i konserwacji oraz interwencyjnym uwalnianiu tych zapasów; 4) okres magazynowania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, przy czym okres ten nie powinien być krótszy niż rok kalendarzowy; 5) zasady odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy; 6) okres jej obowiązywania i warunki rozwiązania. 3. Producenci oraz handlowcy są obowiązani przekazać Agencji Rezerw Materiałowych kopię umowy o magazynowanie, w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, w celu dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze producentów i handlowców, o którym mowa w art. 13 ust. 1. Art. 11. 1. Producenci i handlowcy mogą zlecić, na podstawie umowy, wykonanie zadań w zakresie tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw przedsiębiorcom wykonującym działalność gospodarczą w zakresie obrotu ropą naftową lub paliwami, wytwarzania paliw lub magazynowania ropy naftowej lub Umowa określa w szczególności: 1) ilość tworzonych i utrzymywanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w okresie obowiązywania umowy; 2) sposób wykonania zlecenia; 3) warunki zapewniające utrzymywanie odpowiedniego poziomu ilościowego i jakościowego tworzonych i utrzymywanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; 4) sposób postępowania podczas magazynowania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, ich wymiany i konserwacji oraz interwencyjnego uwolnienia tych zapasów; 5) okres obowiązywania umowy, przy czym okres ten nie może być krótszy niż 90 dni; 6) miejsce magazynowania tworzonych i utrzymywanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w okresie obowiązywania umowy; 7) sposób wykonywania obowiązków dotyczących sporządzania i przekazywania informacji, o których mowa w art. 22 i 38; 8) postanowienia dotyczące zmiany warunków umowy i jej wypowiedzenia; 9) odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy. 3. Handlowiec, który zlecił wykonanie swoich zadań dotyczących tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, tworzonych w postaci paliw ciekłych, przedsiębiorcy wytwarzającemu paliwa poprzez przerób ropy naftowej na zasadach określonych w ust. 1, może utrzymywać zapasy w postaci ropy naftowej, pod warunkiem, że w umowie zostaną zawarte również postanowienia zobowiązujące przyjmującego zlecenie do przerobu ropy naftowej na paliwa będące przedmiotem umowy, w czasie zapewniającym przedsiębiorcy zlecającemu wykonanie jego zadań dotyczących interwencyjnego uwalniania tych zapasów, oraz postanowienia dotyczące ceny i miejsca wydawania paliw. 4. Handlowiec, który zlecił wykonanie swoich zadań dotyczących tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, tworzonych w postaci paliw ciekłych, przedsiębiorcy wykonującemu działalność gospodarczą w zakresie magazynowania ropy naftowej na zasadach określonych w ust. 1, może utrzymywać zapasy w postaci ropy naftowej, pod warunkiem, że zostanie zawarta przez niego także umowa dotycząca przerobu tej ropy z przedsiębiorcą wytwarzającym paliwa poprzez przerób ropy naftowej, w której zostaną zawarte postanowienia zobowiązujące tego przedsiębiorcę do przerobu tej ropy na paliwa będące przedmiotem umowy między handlowcem a przedsiębiorcą wykonującym działalność gospodarczą w zakresie magazynowania ropy naftowej, w czasie zapewniającym przedsiębiorcy zlecającemu wykonanie jego zadań dotyczących interwencyjnego uwolnienia tych zapasów, oraz postanowienia dotyczące ceny i miejsca wydania paliw. 5. W przypadku zlecenia przez producentów lub handlowców tworzenia i utrzymywania, w ich imieniu, zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw podmiotom wymienionym w ust. 1, przedsiębiorcy przyjmujący zlecenie: 1) nie mogą wykorzystywać, na własne potrzeby, tworzonych i utrzymywanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w okresie obowiązywania umowy; 2) są obowiązani zagwarantować zlecającemu dostęp do tworzonych i utrzymywanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w okresie obowiązywania umowy. 6. W przypadku gdy zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw, utrzymywane zgodnie z ust. 1, nie stanowią majątku producenta lub handlowca, umowa powinna zawierać także postanowienia gwarantujące zlecającemu prawo nabycia tych zapasów w okresie jej obowiązywania oraz określać sposób ustalania ceny odsprzedaży tych zapasów. 7. Producenci i handlowcy przed zawarciem umów, o których mowa w ust. 1 i 4, są obowiązani do przedłożenia Agencji Rezerw Materiałowych projektów tych umów oraz uzyskania zgody na ich zawarcie. 8. Agencja Rezerw Materiałowych, w terminie 14 dni, w drodze decyzji administracyjnej, odmawia wyrażenia zgody na zawarcie umów, o których mowa w ust. 1 i 4, jeżeli: 1) projekty tych umów nie zawierają postanowień, o których mowa w ust. 2–4 i 6; 2) lokalizacja lub infrastruktura techniczna baz magazynowych albo organizacja lub charakterystyka techniczna systemu przemieszczania ropy naftowej lub paliw nie zapewniają możliwości ich dostaw do miejsc przeznaczenia, w przypadku wystąpienia zakłóceń bądź kryzysu na rynku krajowym paliw. 9. Producent lub handlowiec przekazuje Agencji Rezerw Materiałowych kopie umów, o których mowa w ust. 1 i 4, w terminie 14 dni od dnia ich zawarcia. 10. Producenci i handlowcy, zlecający wykonanie swoich zadań w zakresie tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw innym podmiotom, ponoszą odpowiedzialność za jakość i stan tych zapasów oraz wypełnianie obowiązków dotyczących interwencyjnego uwolnienia tych zapasów. Art. 12. 1. Koszty tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw ponoszą producenci oraz handlowcy; koszty te są zaliczane do kosztów ich działalności. 2. Producenci oraz handlowcy lub przedsiębiorcy utrzymujący zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw na rzecz producentów lub handlowców, stosownie do art. 11, są obowiązani ubezpieczyć zapasy obowiązkowe ropy naftowej lub paliw od ognia i innych zdarzeń losowych. Art. 13. 1. Tworzy się rejestr producentów i handlowców, zwany dalej „rejestrem”. 2. Rejestr prowadzi Agencja Rezerw Materiałowych. 3. Rejestr zawiera w szczególności: 1) oznaczenie producenta lub handlowca; 2) niezbędne dane ekonomiczne i towarowe dotyczące producenta lub handlowca; 3) informacje dotyczące magazynowania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw. 4. Agencja Rezerw Materiałowych przekazuje Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, zwanemu dalej „Prezesem URE”, wykaz producentów lub handlowców wpisanych do rejestru w terminie 14 dni od dnia dokonania wpisu. 5. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru, dokumenty będące podstawą dokonania wpisu do rejestru, zmiany wpisu lub wykreślenia z rejestru, wzory wniosków o dokonanie wpisu do rejestru i o wykreślenie z rejestru oraz dane podlegające wpisowi do rejestru, uwzględniając możliwość prowadzenia rejestru w systemie elektronicznym, pod warunkiem, że dane w nim zawarte znajdują potwierdzenie w dokumentach przechowywanych przez prowadzącego rejestr. 6. Dane jednostkowe zawarte w rejestrze podlegają ochronie na zasadach określonych w ustawie z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631, z późn. z wyłączeniem danych, o których mowa w ust. 3 pkt 1. Art. 14. 1. Producenci i handlowcy są obowiązani złożyć wniosek o wpis do rejestru, w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, w zakresie podlegającym obowiązkowi tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw. 2. Wniosek o dokonanie wpisu do rejestru zawiera: 1) firmę producenta lub handlowca; 2) oznaczenie formy prawnej, a także numer identyfikacji podatkowej (NIP) i numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON) oraz numer PESEL osoby kierującej działalnością producenta lub handlowca, o ile taki numer posiada; 3) oznaczenie siedziby i adresu producenta lub handlowca; 4) oznaczenie adresu zakładu głównego producenta lub handlowca, jeżeli jest inny niż siedziba producenta lub handlowca; 5) oznaczenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej; 6) wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej; 7) dane o wielkości produkcji, przywozu ropy naftowej lub paliw, z uwzględnieniem rodzaju tych paliw, planowanych na dany rok; 8) dane o ilości, rodzaju i gatunku paliw oraz ilości ropy naftowej przewidywanych do utworzenia w danym roku kalendarzowym w ramach zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; 9) oznaczenie miejsca magazynowania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw lub planowanego miejsca magazynowania tych zapasów, w przypadku gdy producent lub handlowiec do dnia złożenia wniosku o dokonanie wpisu do rejestru nie ustalił miejsca ich magazynowania. 3. W przypadku gdy wniosek nie zawiera danych, o których mowa w ust. 2, Agencja Rezerw Materiałowych niezwłocznie wzywa wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie stanowi niedopełnienie obowiązku złożenia wniosku o wpis do rejestru. 4. Agencja Rezerw Materiałowych, w drodze decyzji administracyjnej, odmawia wpisu do rejestru, jeżeli: 1) prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania przez producenta lub handlowca określonej we wniosku działalności gospodarczej; 2) od dnia wydania decyzji o wykreśleniu wpisu z rejestru z przyczyn, o których mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a–c, upłynął okres krótszy niż 12 miesięcy. Art. 15. 1. Agencja Rezerw Materiałowych dokonuje wpisu do rejestru, w drodze decyzji, w terminie 5 dni roboczych od dnia złożenia kompletnego wniosku, o którym mowa w art. 14 ust. 1. 2. Decyzja o wpisie do rejestru zawiera w szczególności dane, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1–3, oraz datę wpisu do rejestru i numer w rejestrze. Art. 16. 1. Zmiana wpisu lub wykreślenie z rejestru następują na uzasadniony wniosek producenta lub handlowca lub z urzędu. 2. Producent oraz handlowiec są obowiązani złożyć wniosek o: 1) zmianę wpisu w rejestrze – w terminie 7 dni od dnia zmiany danych, o których mowa w art. 14 ust. 2; 2) wykreślenie wpisu z rejestru – w terminie 14 dni od dnia: a) trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania lub przetwarzania lub przywozu ropy naftowej lub paliw, b) cofnięcia zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego lub zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, c) cofnięcia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu paliwami lub jej wygaśnięcia, d) ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. 3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, należy dołączyć dokumenty lub inne dowody potwierdzające okoliczności uzasadniające wykreślenie wpisu z rejestru. 4. Wpis do rejestru podlega wykreśleniu z urzędu przez Agencję Rezerw Materiałowych w przypadku: 1) prawomocnie orzeczonego zakazu wykonywania działalności gospodarczej w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a; 2) stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a, co najmniej przez okres 24 miesięcy, potwierdzonego odpowiednimi dokumentami; 3) cofnięcia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania lub obrotu paliwami lub jej wygaśnięcia. 5. Agencja Rezerw Materiałowych może wykreślić z urzędu dane wpisane do rejestru niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. 6. Wykreślenie wpisu z rejestru następuje w drodze decyzji. 7. O odmowie wpisu do rejestru oraz wykreśleniu z rejestru Agencja Rezerw Materiałowych informuje naczelnika urzędu celnego właściwego dla producenta albo handlowca oraz Prezesa URE w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji, o której mowa w ust. 6 lub art. 14 ust. 4. Art. 17. 1. Do postępowania przed Agencją Rezerw Materiałowych w sprawach określonych w ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. 2. Od decyzji wydanych przez Agencję Rezerw Materiałowych służy odwołanie do ministra właściwego do spraw gospodarki. Art. 18. Zapasy państwowe ropy naftowej i produktów naftowych utrzymuje się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 19. 1. Zapasy państwowe ropy naftowej i produktów naftowych nie mogą być mniejsze niż 14-dniowe średnie dzienne wewnętrzne zużycie ropy naftowej i produktów naftowych. 2. Zapasy państwowe produktów naftowych mogą być utrzymywane w postaci: 1) produktów gotowych; 2) półproduktów rafinacji ropy naftowej; 3) ropy naftowej. 3. Agencja Rezerw Materiałowych corocznie określa wielkość i strukturę zapasów państwowych w projekcie planu rzeczowo-finansowego Agencji Rezerw Materiałowych, uwzględniając wymagania określone w ust. 1 i biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia realizacji zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących minimalnego poziomu posiadanych zapasów. 4. Projekt planu rzeczowo-finansowego, o którym mowa w ust. 3, Agencja Rezerw Materiałowych przedkłada do zatwierdzenia ministrowi właściwemu do spraw gospodarki w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku. Art. 20. 1. Zapasy państwowe ropy naftowej i produktów naftowych są finansowane ze środków budżetu państwa oraz wpływów Agencji Rezerw Materiałowych. 2. Środki i wpływy, o których mowa w ust. 1, Agencja Rezerw Materiałowych przeznacza na pokrycie: 1) przyrostu i zmiany struktury zapasów państwowych, stosownie do wielkości i struktury wewnętrznego zużycia ropy naftowej i produktów naftowych w poprzednim roku kalendarzowym; 2) kosztów: a) utrzymywania i magazynowania zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych, b) wymiany zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych, c) odtwarzania zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych w przypadku ich obniżenia, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 2 lub art. 34 pkt 2 lit. a. 3. Środki finansowe uzyskane z obrotu zapasami państwowymi ropy naftowej i produktów naftowych przeznacza się na działalność Agencji Rezerw Materiałowych związaną z gospodarowaniem tymi zapasami w kolejnych latach. 4. Nie pobiera się opłaty skarbowej od czynności cywilnoprawnych, których stroną jest Agencja Rezerw Materiałowych. Art. 21. Agencja Rezerw Materiałowych może zlecić, na podstawie umowy, utrzymywanie zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych przedsiębiorcom wykonującym działalność gospodarczą w zakresie obrotu ropą naftową lub paliwami, wytwarzania paliw lub magazynowania ropy naftowej lub paliw. Art. 22. 1. Producenci i handlowcy obowiązani do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw oraz przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą w zakresie magazynowania ropy naftowej lub paliw przekazują Agencji Rezerw Materiałowych pisemne, miesięczne informacje o ilości: 1) przywozu ropy naftowej oraz produkcji i przywozu paliw, a także strukturze produkcji i przywozu paliw, 2) ropy naftowej lub paliw wywiezionych, a także strukturze wywiezionych paliw, 3) tworzonych i magazynowanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, ich strukturze oraz miejscach magazynowania, 4) utrzymywanych zapasów handlowych ropy naftowej lub paliw, ich strukturze oraz miejscach magazynowania – w terminie 20 dni od upływu ostatniego dnia miesiąca, którego dotyczy przekazywana informacja. 2. Producenci i handlowcy są obowiązani do przedstawiania ministrowi właściwemu do spraw gospodarki pisemnych, kwartalnych informacji o poniesionych kosztach tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w terminie 30 dni od upływu ostatniego dnia kwartału, którego dotyczy informacja. 3. Producenci i handlowcy są obowiązani do przedstawiania Agencji Rezerw Materiałowych informacji o ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, do utworzenia których są obowiązani w danym roku kalendarzowym w terminie do dnia 1 marca. 4. Do informacji, o których mowa w ust. 1–3, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, z zastrzeżeniem ust. 5. 5. Do informacji, o których mowa w ust. 1–3, przetworzonych lub zagregowanych w sposób uniemożliwiający ich powiązanie lub identyfikację z konkretnym przedsiębiorcą nie stosuje się przepisów ustawy, o której mowa w ust. 4. Art. 23. 1. Agencja Rezerw Materiałowych składa ministrowi właściwemu do spraw gospodarki półroczne sprawozdania o stanie zapasów interwencyjnych i zapasów handlowych, ich strukturze oraz miejscach magazynowania w terminie 45 dni od końca miesiąca następującego po upływie okresu sprawozdawczego. 2. Agencja Rezerw Materiałowych składa ministrowi właściwemu do spraw gospodarki miesięczne, skrócone sprawozdania o stanie zapasów interwencyjnych i zapasów handlowych, a także ich strukturze, w terminie 45 dni od końca miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie. 3. Agencja Rezerw Materiałowych przekazuje bieżące informacje w zakresie określonym w ust. 1 oraz inne informacje dotyczące tworzenia i utrzymywania zapasów interwencyjnych i zapasów handlowych na żądanie ministra właściwego do spraw gospodarki. Rozdział 3 Zasady tworzenia, utrzymywania oraz finansowania zapasów gazu ziemnego Art. 24. 1. W celu zapewnienia zaopatrzenia Rzeczypospolitej Polskiej w gaz ziemny oraz minimalizacji skutków: 1) zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa, 2) wystąpienia sytuacji awaryjnej w sieci gazowej, 3) nieprzewidzianego wzrostu zużycia gazu ziemnego – przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego są obowiązani do utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego. 2. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego: 1) utrzymuje zapasy obowiązkowe gazu ziemnego w wielkości odpowiadającej co najmniej 30-dniowemu średniemu dziennemu przywozowi tego gazu, ustalonemu w sposób określony w art. 25 ust. 2 albo ust. 5; 2) utrzymuje zapasy obowiązkowe gazu ziemnego w instalacjach magazynowych, których parametry techniczne zapewniają możliwość dostarczenia ich całkowitej ilości do systemu gazowego w okresie nie dłuższym niż 40 dni; 3) przedstawia operatorowi systemu przesyłowego gazowego lub operatorowi systemów połączonych gazowych charakterystykę instalacji magazynowej, w której utrzymuje zapasy obowiązkowe gazu ziemnego, w celu weryfikacji technicznych możliwości dostarczenia zapasów tego gazu do systemu gazowego. 3. Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego utrzymuje się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w instalacjach magazynowych przyłączonych do systemu gazowego. 4. W przypadku stwierdzenia, że parametry techniczne instalacji magazynowych nie zapewniają możliwości dostarczenia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego do systemu gazowego w okresie nie dłuższym niż 40 dni, operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemu połączonego gazowego powiadamia o tym fakcie Prezesa URE w terminie 7 dni. 5. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego mogą być zwolnione z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, jeżeli liczba ich odbiorców nie jest większa niż 100 tys. i przywóz gazu ziemnego nie przekracza w ciągu roku 50 mln m3. Zwolnienia dokonuje minister właściwy do spraw gospodarki, na wniosek tego przedsiębiorstwa lub podmiotu, w drodze decyzji, na okres do jednego roku lub do czasu zmiany stanu faktycznego będącego podstawą do zwolnienia z tego obowiązku. 6. Nie podlegają zwolnieniu, o którym mowa w ust. 5, przedsiębiorstwa energetyczne oraz podmioty powiązane kapitałowo z podmiotem, który uzyskał zwolnienie albo się o nie ubiega. Art. 25. 1. Wielkość zapasów gazu ziemnego ustala przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego, z zastrzeżeniem ust. 5, do dnia 30 kwietnia każdego roku. 2. Przedsiębiorstwo lub podmiot, o których mowa w ust. 1, ustala wielkość zapasów gazu ziemnego na podstawie wielkości jego przywozu, w okresie od dnia 1 kwietnia roku ubiegłego do dnia 31 marca danego roku, na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach statystycznych sporządzanych przez to przedsiębiorstwo lub podmiot. 3. Informacje o wielkości ustalonej, zgodnie z ust. 2, zapasów obowiązkowych gazu ziemnego przedsiębiorstwo lub podmiot, o których mowa w ust. 1, przedkładają, do dnia 15 maja każdego roku, Prezesowi URE, w celu jej weryfikacji, w drodze decyzji. 4. Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego w wielkości zweryfikowanej przez Prezesa URE są utrzymywane w okresie od dnia 1 października danego roku do dnia 30 września kolejnego roku. 5. Prezes URE ustala, w drodze decyzji, wielkość zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na okres od dnia rozpoczęcia przywozu gazu ziemnego do dnia 30 września. Na okres od dnia 1 października następującego po dniu rozpoczęcia przywozu gazu ziemnego do dnia 30 września roku kolejnego wielkość zapasów obowiązkowych gazu ziemnego jest określana przez Prezesa URE w odrębnej decyzji, wydanej najpóźniej na 15 dni przed dniem 1 października następującym po dniu rozpoczęcia przywozu gazu ziemnego, na podstawie danych statystycznych o średniej ilości jego przywozu z dotychczasowego okresu prowadzenia działalności. 6. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego są obowiązane poinformować Prezesa URE o zamiarze rozpoczęcia przywozu gazu ziemnego najpóźniej na 30 dni przed dniem rozpoczęcia tego przywozu. 7. Za dzień rozpoczęcia przywozu gazu ziemnego przyjmuje się dzień, w którym po raz pierwszy gaz ziemny sprowadzono na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 26. 1. Zapasami obowiązkowymi gazu ziemnego dysponuje minister właściwy do spraw gospodarki. Zapasy te mogą być uruchomione przez operatora systemu przesyłowego gazowego lub operatora systemów połączonych gazowych, niezwłocznie po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw gospodarki. 2. Zgodę, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw gospodarki wyraża w drodze decyzji. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy nie wstrzymuje wykonania tej decyzji. 3. W przypadku uruchomienia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, o których mowa w ust. 1, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego jest obowiązany do ich uzupełnienia do wielkości ustalonej zgodnie z art. 25 ust. 2 albo ust. 5 w okresie 4 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło ich uruchomienie. 4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, termin, o którym mowa w ust. 3, może być, na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiotu dokonującego przywozu gazu ziemnego, wydłużony do okresu nie dłuższego niż 8 miesięcy, w drodze decyzji wydanej przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Art. 27. 1. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego przedstawia ministrowi właściwemu do spraw gospodarki oraz operatorowi systemu gazowego informacje o: 1) wielkości zapasów obowiązkowych gazu ziemnego zweryfikowanych przez Prezesa URE oraz o technicznych możliwościach dostarczania ich do systemu gazowego, w okresie nie dłuższym niż 40 dni, zweryfikowanych przez operatora systemu przesyłowego gazowego lub operatora systemu połączonego gazowego – do dnia 15 czerwca każdego roku; 2) rzeczywistej wielkości utrzymywanych zapasów obowiązkowych gazu ziemnego oraz miejscu ich magazynowania, według stanu na dzień 15 września – do dnia 20 września każdego roku. 2. Przedsiębiorstwo energetyczne lub podmiot, o których mowa w ust. 1, przekazują ministrowi właściwemu do spraw gospodarki oraz Prezesowi URE informacje o działaniach podjętych w okresie od dnia 1 kwietnia poprzedniego roku do dnia 31 marca danego roku, w celu zapewnienia bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą oraz realizacji obowiązku utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego do dnia 15 maja każdego roku. Art. 28. 1. Zapasy obowiązkowe gazu ziemnego stanowią majątek przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiotów dokonujących przywozu gazu ziemnego. 2. Koszty ponoszone przez przedsiębiorstwa lub podmioty, o których mowa w ust. 1, w związku z realizacją obowiązku utrzymywania, uruchamiania oraz uzupełniania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, są zaliczane do kosztów uzasadnionych ich działalności w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. Rozdział 4 Zasady przeprowadzania kontroli Art. 29. 1. Agencja Rezerw Materiałowych jest uprawniona do przeprowadzania kontroli u producentów, handlowców i przedsiębiorców świadczących usługi magazynowania, a także u przedsiębiorców, którym zlecono tworzenie i utrzymywanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, oraz u przedsiębiorców, którym zlecono utrzymywanie zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych. 2. Czynności kontrolne wykonują pracownicy Agencji Rezerw Materiałowych po okazaniu legitymacji służbowej oraz po doręczeniu przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej upoważnienia do przeprowadzenia kontroli działalności przedsiębiorcy. 3. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 2, zawiera: 1) imię, nazwisko, stanowisko służbowe oraz numer legitymacji służbowej pracownika organu kontroli uprawnionego do przeprowadzenia kontroli; 2) oznaczenie kontrolowanego; 3) określenie zakresu kontroli; 4) wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli; 5) wskazanie podstawy prawnej kontroli; 6) oznaczenie organu kontroli; 7) określenie daty i miejsca wystawienia upoważnienia; 8) podpis osoby wystawiającej upoważnienie, z podaniem zajmowanego stanowiska służbowego; 9) pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego. 4. Kontrola, o której mowa w ust. 1, polega na sprawdzeniu: 1) prawidłowości ustalenia wielkości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw na dany rok kalendarzowy; 2) zgodności stanu faktycznego ze stanem ewidencyjnym zapasów interwencyjnych; 3) jakości paliw stanowiących zapasy interwencyjne; 4) wykonywania postanowień umowy o magazynowanie oraz umów, o których mowa w art. 11 ust. 1 i w art. 21; 5) zgodności stanu zapasów handlowych z danymi, dotyczącymi tych zapasów przedłożonymi w trybie art. 22, w dniu przekazania tego sprawozdania. 5. Upoważnionym pracownikom, o których mowa w ust. 2, przysługuje prawo: 1) wejścia na teren nieruchomości i do obiektów producentów, handlowców, przedsiębiorców świadczących usługi magazynowania oraz przedsiębiorców, którym zlecono tworzenie i utrzymywanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw; 2) żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, a także żądania okazania dokumentów dotyczących produkcji lub przywozu ropy naftowej lub paliw za rok, w którym jest przeprowadzana kontrola, i rok poprzedni, umożliwiających weryfikację poprawności wyliczenia poziomu zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, do których tworzenia i utrzymywania w danym roku jest obowiązany producent i handlowiec; 3) wglądu do dokumentów potwierdzających jakość paliw; 4) pobierania próbek paliw na zasadach określonych w przepisach o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. 6. Czynności kontrolne wykonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. 7. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół dokonanych czynności, który powinien ponadto zawierać wnioski oraz pouczenie o sposobie złożenia zastrzeżeń co do jego treści, przy czym termin do złożenia zastrzeżeń nie może być krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia protokołu. 8. W przypadku odmowy podpisania przez kontrolowanego protokołu z kontroli, kontrolujący dokonuje stosownej adnotacji w protokole. Odmowa podpisania protokołu nie stanowi przeszkody do jego podpisania przez kontrolującego i realizacji ustaleń kontroli. 9. Agencja Rezerw Materiałowych może wezwać producenta, handlowca, przedsiębiorcę świadczącego usługi magazynowania lub przedsiębiorcę, któremu zlecono tworzenie i utrzymywanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, do usunięcia uchybień określonych w protokole z kontroli, wskazując termin do usunięcia tych uchybień. Art. 30. 1. Prezes URE jest uprawniony do przeprowadzania kontroli przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiotów dokonujących przywozu gazu ziemnego, w zakresie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 24, a także przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie magazynowania gazu ziemnego w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. 2. Czynności kontrolne wykonują upoważnieni pracownicy Urzędu Regulacji Energetyki po okazaniu legitymacji służbowej oraz po doręczeniu przedsiębiorstwu lub podmiotowi, o których mowa w ust. 1, albo osobie przez niego upoważnionej, upoważnienia do przeprowadzenia kontroli ich działalności. 3. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 2, zawiera: 1) imię, nazwisko, stanowisko służbowe oraz numer legitymacji służbowej pracownika organu kontroli, uprawnionego do przeprowadzenia kontroli; 2) oznaczenie kontrolowanego; 3) określenie zakresu kontroli; 4) wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia kontroli; 5) wskazanie podstawy prawnej kontroli; 6) oznaczenie organu kontroli; 7) określenie daty i miejsca wystawienia upoważnienia; 8) podpis osoby wystawiającej upoważnienie, z podaniem zajmowanego stanowiska służbowego; 9) pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego. 4. Kontrola, o której mowa w ust. 1, polega na sprawdzeniu: 1) zgodności stanu faktycznego z wielkością zapasów obowiązkowych gazu ziemnego ustaloną według zasad określonych w art. 25 ust. 2 albo ust. 5; 2) dokumentów określających jakość gazu ziemnego; 3) wykonywania warunków umowy o świadczenie usług magazynowania gazu ziemnego, w rozumieniu art. 5 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. 5. Upoważnionym pracownikom, o których mowa w ust. 2, przysługuje prawo: 1) wejścia na teren nieruchomości i do obiektów przedsiębiorstw energetycznych prowadzących działalność gospodarczą w zakresie magazynowania gazu ziemnego oraz przedsiębiorstw i podmiotów obowiązanych do tworzenia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego; 2) żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, a także okazania dokumentów dotyczących przywozu gazu ziemnego za rok, w którym jest przeprowadzana kontrola, i rok poprzedni, umożliwiających weryfikację poprawności wyliczenia poziomu zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, do których tworzenia i utrzymywania jest obowiązane przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego; 3) wglądu do dokumentów potwierdzających jakość gazu ziemnego. 6. Czynności kontrolne wykonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. 7. Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół dokonanych czynności, który powinien ponadto zawierać wnioski oraz pouczenie o sposobie złożenia zastrzeżeń co do jego treści, przy czym termin do złożenia zastrzeżeń nie może być krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia protokołu. 8. W przypadku odmowy podpisania przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego albo przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie magazynowania gazu ziemnego protokołu z kontroli, kontrolujący dokonuje stosownej adnotacji w protokole. Odmowa podpisania protokołu nie stanowi przeszkody do jego podpisania przez kontrolującego i realizacji ustaleń kontroli. 9. Prezes URE może wezwać przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą, podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego lub przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie magazynowania gazu ziemnego, do usunięcia uchybień określonych w protokole z kontroli, wyznaczając termin ich usunięcia. Rozdział 5 Zasady postępowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie ropy naftowej i produktów naftowych oraz konieczności wypełnienia zobowiązań międzynarodowych Art. 31. 1. Producenci i handlowcy są obowiązani posiadać procedury postępowania mające zastosowanie w przypadku: 1) wystąpienia zakłóceń w przywozie ropy naftowej lub paliw; 2) wystąpienia awarii w systemie przesyłowym, przetwórczym lub magazynowym ropy naftowej lub paliw. 2. Procedury postępowania, o których mowa w ust. 1, powinny określać w szczególności sposób i tryb: 1) pozyskiwania dodatkowych dostaw ropy naftowej lub paliw z innych źródeł lub kierunków; 2) dokonywania zmian w strukturze produkcji produktów naftowych, z uwzględnieniem możliwości technicznych instalacji wytwórczych; 3) składania wniosków do ministra właściwego do spraw gospodarki o obniżenie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw oraz wprowadzania tych zapasów na rynek. 3. Producenci i handlowcy w pierwszym roku wykonywania działalności gospodarczej przekazują procedury, o których mowa w ust. 1, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki w terminie 2 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia. 4. Producenci i handlowcy przekazują ministrowi właściwemu do spraw gospodarki potwierdzenia aktualności przedłożonych procedur, o których mowa w ust. 1, lub ich aktualizacje do dnia 31 sierpnia każdego roku. 5. Producenci i handlowcy niezwłocznie przekazują ministrowi właściwemu do spraw gospodarki informacje o: 1) wystąpieniu zakłóceń w dostawach surowców do produkcji paliw lub dostawach paliw, 2) awariach technicznych infrastruktury transportowej ropy naftowej lub paliw, urządzeń służących do wytwarzania paliw lub infrastruktury magazynowej – mających znaczący wpływ na poziom dostaw ropy naftowej lub paliw lub produkcji paliw. Art. 32. 1. W sytuacji: 1) zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa, 2) konieczności wypełnienia przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań międzynarodowych dotyczących zabezpieczenia rynku ropy naftowej lub rynku paliw – podejmuje się działania interwencyjne, o których mowa w ust. 2. 2. Działania interwencyjne polegają na: 1) obniżeniu ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, lub zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych, lub 2) obowiązkowej sprzedaży zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, lub zapasów państwowych ropy naftowej i produktów naftowych w określonej ilości, lub 3) ograniczeniu wykonywania działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami, lub 4) ograniczeniu zużycia paliw przez odbiorców. Art. 33. 1. W sytuacji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1, minister właściwy do spraw gospodarki może: 1) w drodze rozporządzenia, zezwolić na obniżenie ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, określając wielkość obniżenia tych zapasów oraz sposób i termin ich odtworzenia, biorąc pod uwagę sytuację na krajowym rynku paliw i rzeczywiste możliwości odtworzenia zapasów obowiązkowych; 2) w drodze decyzji, obniżyć zapasy państwowe ropy naftowej i produktów naftowych: a) określając wielkości obniżenia tych zapasów, cenę sprzedaży ropy naftowej i produktów naftowych oraz termin i sposób odtworzenia zapasów, lub b) określając wielkości obniżenia tych zapasów, podmioty uprawnione do zakupu ropy naftowej lub produktów naftowych, cenę sprzedaży ropy naftowej i produktów naftowych oraz termin i sposób odtworzenia zapasów; 3) w drodze decyzji: a) zezwolić na obniżenie ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw przez określonych producentów lub handlowców, określając wielkość i termin obniżenia tych zapasów oraz termin i sposób ich odtworzenia, lub b) nakazać producentom lub handlowcom sprzedaż określonej ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, wskazanym podmiotom krajowym, określając termin ich sprzedaży oraz termin i sposób odtworzenia tych zapasów, po cenie określonej w tej decyzji. 2. Wniesienie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie wstrzymuje wykonania decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b. 3. Roszczenia z tytułu różnicy między ceną rynkową a ceną określoną w decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, pokrywa Skarb Państwa. 4. Przez cenę rynkową rozumie się cenę stosowaną przez producenta lub handlowca w dniu poprzedzającym dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b, a w przypadku niemożności zastosowania tej ceny, cenę stosowaną w tym dniu przez producenta mającego największy udział w rynku paliw. Art. 34. W sytuacji, o której mowa w art. 32 ust. 1 pkt 2, minister właściwy do spraw gospodarki może: 1) w drodze rozporządzenia, zezwolić na obniżenie ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, określając wielkość obniżenia tych zapasów oraz sposób i termin ich odtworzenia, biorąc pod uwagę ustalenia organów organizacji międzynarodowych, wobec których Rzeczpospolita Polska ma wiążące zobowiązania lub uzgodnienia dokonane z takimi organizacjami; 2) w drodze decyzji: a) obniżyć zapasy państwowe ropy naftowej i produktów naftowych, określając wielkości obniżenia tych zapasów, sposób dokonania sprzedaży ropy naftowej lub produktów naftowych, cenę sprzedaży ropy naftowej i produktów naftowych oraz termin i sposób odtworzenia zapasów, biorąc pod uwagę stopień zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa, b) zezwolić na obniżenie ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw przez określonych producentów lub handlowców, określając wielkość obniżenia oraz sposób i termin odtworzenia tych zapasów, lub c) nakazać producentom lub handlowcom przedstawienie oferty sprzedaży określonej ilości ropy naftowej lub paliw z zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, określając termin jej obowiązywania. Art. 35. 1. Decyzje, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3, minister właściwy do spraw gospodarki wydaje z urzędu lub na wniosek. 2. Z wnioskiem o wydanie decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3 lit. a, może wystąpić: 1) wojewoda; 2) producent lub handlowiec, obowiązani do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw. 3. Z wnioskiem o wydanie decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3 lit. b, może wystąpić: 1) wojewoda; 2) podmiot zainteresowany nabyciem paliw, mający szczególne znaczenie dla ochrony życia, zdrowia, bezpieczeństwa obywateli lub funkcjonowania państwa lub gospodarki. 4. Decyzje, o których mowa w art. 34 pkt 2 lit. b i c, minister właściwy do spraw gospodarki wydaje z urzędu. Art. 36. W przypadku konieczności podjęcia działań, o których mowa w art. 33 ust. 1 lub w art. 34, minister właściwy do spraw gospodarki może, w drodze rozporządzenia, dopuścić do obrotu paliwa, które nie spełniają określonych w przepisach wymagań jakościowych, po uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej, w trybie określonym w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, w odniesieniu do paliw, w zakresie których taka zgoda jest wymagana. Art. 37. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób obniżania ilości zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, w szczególności: 1) tryb postępowania przy wydawaniu decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3 oraz w art. 34 pkt 2 lit. b i c, 2) dane, które powinny być zawarte we wnioskach o wydanie decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3, 3) kategorie podmiotów o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania państwa lub gospodarki, ochrony życia, zdrowia lub bezpieczeństwa obywateli, mające prawo do pierwszeństwa zaopatrzenia w paliwa pochodzące z zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw oraz ich miejsce w systemie priorytetowego zaopatrzenia w ropę naftową i paliwa – biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia sprawnego procesu podejmowania decyzji oraz konieczność zapewnienia priorytetowego zaopatrzenia w paliwa wymienionych podmiotów. Art. 38. 1. W sytuacjach, o których mowa w art. 32 ust. 1, informacje, o których mowa w art. 22 ust. 1, oraz informacje o planowanej przez producentów produkcji paliw lub zakontraktowanym lub planowanym przez handlowców przywozie ropy naftowej lub paliw oraz planowanej ich sprzedaży w ramach dostaw wewnątrzwspólnotowych i eksportu, producenci, handlowcy, a także przedsiębiorcy świadczący usługi magazynowania i przedsiębiorcy, którym zlecono tworzenie i utrzymywanie zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw przekazują niezwłocznie Agencji Rezerw Materiałowych, na każde żądanie. 2. Agencja Rezerw Materiałowych przekazuje niezwłocznie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki informacje, o których mowa w ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1. Art. 39. 1. W sytuacjach, o których mowa w art. 32 ust. 1, Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może włączyć do zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw zapasy handlowe, o ile zapasy te spełniają warunki określone w art. 8 ust. 1 i 2, biorąc pod uwagę skalę zakłóceń w dostawach ropy naftowej lub paliw. 2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, określa szczegółowo kategorie zapasów ropy naftowej lub paliw włączanych do zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, z uwzględnieniem obowiązujących klasyfikacji wyrobów. Art. 40. 1. W sytuacjach, o których mowa w art. 32 ust. 1, Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części ograniczenia w zakresie obrotu paliwami, polegające na wyznaczeniu: 1) maksymalnej ilości paliw sprzedawanych przez stacje paliw w ciągu doby lub 2) maksymalnej ilości paliw, jaką jednorazowo może zakupić odbiorca, lub 3) godzin sprzedaży paliw na stacjach paliw – biorąc pod uwagę wielkość i rodzaj zakłóceń w dostawach ropy naftowej lub paliw oraz konieczność wywiązania się Rzeczypospolitej Polskiej z zobowiązań międzynarodowych. 2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się przyczyny wprowadzenia ograniczeń w zakresie obrotu paliwami, datę ich wprowadzenia oraz obszar i okres ich obowiązywania, a także rodzaje wprowadzanych ograniczeń. Art. 41. 1. W sytuacjach, o których mowa w art. 32 ust. 1, Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić ograniczenia mające na celu zmniejszenie zużycia paliw przez odbiorców, polegające na wprowadzeniu: 1) ograniczeń sprzedaży paliw przez sprzedaż tych paliw na podstawie wydanych odbiorcom pisemnych upoważnień do zakupu określonej ilości paliw, w określonym czasie, 2) ograniczeń lub zakazu sprzedaży paliw na stacjach paliw do zbiorników innych niż zbiorniki paliwowe zamontowane w sposób trwały w pojazdach samochodowych, 3) ograniczeń dopuszczalnej prędkości pojazdów samochodowych, określonej w art. 20 ust. 3 pkt 1 i ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. 4) ograniczeń używania pojazdów samochodowych oraz jednostek pływających na morskich wodach wewnętrznych i na morzu terytorialnym, a także na śródlądowych drogach wodnych oraz ograniczeń w ruchu lotniczym, 5) zakazu organizacji imprez motorowych, 6) ograniczeń funkcjonowania transportu towarów i osób – uwzględniając zadania i znaczenie odbiorców paliw dla funkcjonowania państwa lub gospodarki, ochrony życia, zdrowia lub bezpieczeństwa obywateli. 2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się przyczyny wprowadzenia ograniczeń, datę ich wprowadzenia oraz obszar i okres ich obowiązywania, a także rodzaje środków mających na celu ograniczenie zużycia paliw oraz rodzaje podmiotów wyłączonych ze stosowania ograniczeń, ze względu na ich znaczenie dla funkcjonowania państwa lub gospodarki, ochrony życia, zdrowia lub bezpieczeństwa obywateli. Art. 42. 1. Nadawcy programów radiowych i telewizyjnych są obowiązani do niezwłocznego, nieodpłatnego podania do publicznej wiadomości informacji o wydaniu rozporządzeń, o których mowa w art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1. 2. Wojewodowie są obowiązani do ogłoszenia informacji o wydaniu rozporządzeń, o których mowa w art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1, w sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze ich właściwości. Art. 43. 1. Przestrzeganie ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 40 i 41 podlega kontroli. 2. Organami uprawnionymi do kontroli przestrzegania ograniczeń są: 1) wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej, w zakresie ograniczeń, o których mowa w art. 40; 2) wojewódzki komendant Policji lub wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w zakresie ograniczeń, o których mowa w art. 41. 3. Kontrole, o których mowa w ust. 1, są dokonywane na zasadach określonych w ustawach dotyczących tych organów. 4. Koordynatorami działań kontrolnych są wojewodowie. Art. 44. 1. Wojewodowie przygotowują plany działań, mające na celu zapewnienie wdrożenia ograniczeń, o których mowa w art. 40 i 41, określające: 1) sposób przygotowania i rozdziału upoważnień do zakupu paliw, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 1; 2) sposób koordynacji kontroli przestrzegania ograniczeń, o których mowa w art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1; 3) służby odpowiedzialne za rozdział upoważnień do zakupu paliw, o których mowa w art. 41 ust. 1; 4) wykaz podmiotów o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania państwa lub gospodarki, ochrony życia, zdrowia lub bezpieczeństwa obywateli, mających prawo pierwszeństwa do zaopatrywania się w paliwa pochodzące z zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw, mających siedzibę na obszarze ich właściwości. 2. Plany, o których mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw gospodarki zatwierdza, w drodze decyzji, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Plany te podlegają corocznej aktualizacji w terminie do dnia 31 sierpnia lub w terminie 5 dni od dnia opublikowania rozporządzeń, o których mowa w art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1. 3. Zaktualizowane plany, o których mowa w ust. 1, podlegają zatwierdzeniu na zasadach określonych w ust. 2. Art. 45. Do informacji zawartych w dokumentach, o których mowa w art. 31, oraz planach, o których mowa w art. 44 ust. 1 pkt 4, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych. Art. 46. Minister właściwy do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia: 1) organy uprawnione do wydawania odbiorcom upoważnień, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 1, 2) wzory upoważnień do: a) zakupu określonej ilości paliw, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 1, b) przeprowadzenia kontroli przestrzegania ograniczeń, o których mowa w art. 44 ust. 1 – uwzględniając konieczność zapewnienia sprawności wydawania tych upoważnień. Art. 47. 1. Minister właściwy do spraw gospodarki powiadamia niezwłocznie Komisję Europejską oraz odpowiednie organy organizacji międzynarodowych, jeżeli wynika to z zobowiązań międzynarodowych, o każdym przypadku obniżenia ilości zapasów interwencyjnych, które powoduje zmniejszenie tych zapasów poniżej poziomu określonego w art. 3 ust. 3. 2. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 1, powinno zawierać: 1) oznaczenie daty obniżenia zapasów interwencyjnych; 2) informacje o: a) przyczynie obniżenia zapasów interwencyjnych. b) podjętych działaniach mających na celu odtworzenie zapasów interwencyjnych, c) przewidywanych zmianach w poziomie zapasów interwencyjnych do dnia ich odtworzenia. 3. Minister właściwy do spraw gospodarki powiadamia niezwłocznie Komisję Europejską oraz odpowiednie organy organizacji międzynarodowych o wprowadzeniu ograniczeń, o których mowa w art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1. Art. 48. 1. W przypadku gdy działania zastosowane na poziomie krajowym są niewystarczające do wyeliminowania zagrożeń, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1, minister właściwy do spraw gospodarki, po uzyskaniu akceptacji Rady Ministrów, może wystąpić do Komisji Europejskiej lub odpowiednich organów innych organizacji międzynarodowych, jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych, z wnioskiem o wszczęcie konsultacji w sprawie podjęcia wspólnych działań interwencyjnych. 2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności opis działań zastosowanych na poziomie krajowym oraz propozycje środków, jakie mogą być podjęte na poziomie międzynarodowym. Rozdział 6 Zasady postępowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie gazu ziemnego oraz konieczności wypełnienia zobowiązań międzynarodowych Art. 49. 1. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego oraz podmioty zlecające świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego są obowiązani posiadać procedury postępowania mające zastosowanie w przypadku: 1) wystąpienia zakłóceń w dostarczaniu gazu ziemnego do systemu gazowego; 2) nieprzewidzianego wzrostu zużycia gazu ziemnego przez odbiorców. 2. Procedury postępowania, po ich uzgodnieniu z podmiotami odpowiedzialnymi za ich realizację, w tym odpowiednio z operatorami innych systemów gazowych lub odbiorcami, są przekazywane niezwłocznie operatorowi systemu przesyłowego gazowego lub operatorowi systemu połączonego gazowego. 3. Obowiązku opracowania procedur, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do odbiorców gazu ziemnego w gospodarstwach domowych. 4. Procedury postępowania, o których mowa w ust. 1, powinny określać w szczególności sposób: 1) uruchamiania dodatkowych dostaw gazu ziemnego z innvch źródeł lub kierunków: 2) zmniejszania poboru gazu ziemnego przez odbiorców, zgodnie z umowami z nimi zawartymi, niebędącego ograniczeniami, o których mowa w art. 56 ust. 1. Art. 50. 1. W przypadku wystąpienia zakłóceń w dostawach gazu ziemnego do systemu gazowego lub nieprzewidzianego wzrostu jego zużycia przez odbiorców, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego oraz podmioty zlecające świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego podejmują działania mające na celu przeciwdziałanie temu zagrożeniu, w szczególności działania określone w procedurach, o których mowa w art. 49 ust. 1. 2. Po podjęciu wszelkich działań umożliwiających zaspokojenie potrzeb swoich odbiorców na gaz ziemny, przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego oraz podmioty zlecające świadczenie usług przesyłania gazu ziemnego zawiadamiają: 1) operatora systemu gazowego o wystąpieniu zdarzeń, o których mowa w art. 49 ust. 1, i podjętych działaniach w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego swoim odbiorcom lub o braku możliwości zapewnienia tego bezpieczeństwa w terminie umożliwiającym podjęcie działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa dostarczania gazu ziemnego odbiorcom i prawidłowe funkcjonowanie systemu gazowego; 2) niezwłocznie odbiorców, z którymi zawarto umowy sprzedaży gazu ziemnego, za pośrednictwem ogólnopolskich środków masowego przekazu, o wystąpieniu zdarzeń, o których mowa w art. 49 ust. 1, i ich wpływie na bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego oraz o podjętych działaniach w celu likwidacji skutków tych zdarzeń. Art. 51. 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 50 ust. 2 pkt 1, lub w przypadku wystąpienia gwałtownego, nieprzewidzianego uszkodzenia lub zniszczenia urządzeń, instalacji lub sieci, powodującego przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości zagrażającą bezpieczeństwu funkcjonowania systemu gazowego, operator systemu gazowego podejmuje, we współpracy z podmiotami, o których mowa w art. 49 ust. 1, oraz innymi operatorami systemów gazowych, niezbędne działania mające na celu zapewnienie lub przywrócenie prawidłowego funkcjonowania tego systemu, a w szczególności działania określone w instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o której mowa w art. 9g ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1: 1) przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego, operatorzy systemów magazynowania gazu ziemnego i skraplania gazu ziemnego oraz podmioty dysponujące mocą instalacji magazynowych i instalacji skroplonego gazu ziemnego są obowiązane do pozostawania w gotowości do uruchomienia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego; 2) operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemu połączonego gazowego niezwłocznie informuje przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego o konieczności i terminie uruchomienia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, a po uzyskaniu zgody, o której mowa w art. 26 ust. 1, uruchamia dostawy pochodzące z zapasów obowiązkowych gazu ziemnego; 3) przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego oraz użytkownicy systemu gazowego są obowiązani realizować polecenia operatora systemu przesyłowego gazowego lub operatora systemu połączonego gazowego. Art. 52. 1. Operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemów połączonych gazowych uruchamia zapasy obowiązkowe gazu ziemnego po uzyskaniu zgody, o której mowa w art. 26 ust. 1. O uruchomieniu zapasów obowiązkowych gazu ziemnego operatorzy ci informują operatora systemu magazynowania tego gazu najpóźniej w dniu uruchomienia tych zapasów. 2. Operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemów połączonych gazowych informuje niezwłocznie zlecających usługę przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego o uruchomieniu, na ich rzecz, tych zapasów. 3. Operator systemu magazynowania gazu ziemnego przekazuje odpowiednio operatorowi systemu przesyłowego gazowego lub operatorowi systemów połączonych gazowych, w terminie 7 dni od dnia każdorazowego uruchomienia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, informacje o właścicielach i ilościach gazu ziemnego pobranego z instalacji magazynowych. 4. W wypadku uruchomienia zapasów obowiązkowych gazu ziemnego z instalacji magazynowej, w której są magazynowane te zapasy należące do więcej niż jednego przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiotu dokonującego przywozu gazu ziemnego, przyjmuje się, że uruchomiono zapasy obowiązkowe gazu ziemnego należące do każdego z tych przedsiębiorstw w takim samym stosunku. 5. Operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemów połączonych gazowych przekazuje informacje, o których mowa w ust. 3: 1) operatorowi systemu dystrybucyjnego oraz przedsiębiorstwu energetycznemu lub podmiotowi będącemu właścicielem zapasów obowiązkowych gazu ziemnego; 2) zlecającym usługę przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego, na rzecz których nastąpiło uruchomienie dodatkowych dostaw tego gazu. 6. Przedsiębiorstwo energetyczne i zlecający usługę przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego, na których rzecz nastąpiło uruchomienie zapasów obowiązkowych gazu ziemnego w terminie 60 dni, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło ich uruchomienie: 1) dostarczą właścicielowi wykorzystanego gazu ziemnego równoważne ilości gazu ziemnego, o ile istnieją techniczne możliwości zatłoczenia gazu ziemnego do instalacji magazynowej, lub 2) dokonają rozliczeń z właścicielem dostarczonego im gazu ziemnego, zgodnie z zasadami określonymi w obowiązującej taryfie właściciela tego gazu; jeżeli właściciel gazu ziemnego nie jest obowiązany do posiadania taryfy, zasady rozliczeń określą rozliczające się strony. 7. Operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemu połączonego gazowego niezwłocznie informuje ministra właściwego do spraw gospodarki i Prezesa URE o terminie i ilości uruchomionych zapasów obowiązkowych gazu ziemnego. Informacje te są przekazywane codziennie, do godziny 1000, i dotyczą poprzedniej doby. Art. 53. Jeżeli w ocenie operatora systemu przesyłowego gazowego lub operatora systemów połączonych gazowych działania, o których mowa w art. 50 i 52, nie spowodują przywrócenia stanu bezpieczeństwa paliwowego państwa w zakresie gazu ziemnego, operator ten, z własnej inicjatywy lub na podstawie informacji uzyskanych od przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą, zgłasza ministrowi właściwemu do spraw gospodarki potrzebę wprowadzenia ograniczeń w poborze gazu ziemnego, zgodnie z planami wprowadzania ograniczeń, o których mowa w art. 58 ust. 1. Art. 54. 1. W przypadku: 1) zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa, 2) nieprzewidzianego wzrostu zużycia gazu ziemnego przez odbiorców, 3) wystąpienia zakłóceń w przywozie gazu ziemnego, 4) awarii w sieciach operatorów systemów gazowych, 5) zagrożenia bezpieczeństwa funkcjonowania sieci gazowych, 6) zagrożenia bezpieczeństwa osób, 7) zagrożenia wystąpieniem znacznych strat materialnych, 8) konieczności wypełnienia przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań międzynarodowych – na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w poborze gazu ziemnego, zwane dalej „ograniczeniami”. 2. Ograniczenia polegają na ograniczeniu maksymalnego godzinowego i dobowego poboru gazu ziemnego. Art. 55. 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb wprowadzania ograniczeń, biorąc pod uwagę znaczenie odbiorców dla gospodarki lub funkcjonowania państwa, w tym zadania przez nich wykonywane, oraz ochronę odbiorców przed wprowadzonymi ograniczeniami. 2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać w szczególności: 1) sposób wprowadzenia ograniczeń, umożliwiający odbiorcom gazu ziemnego dostosowanie się do tych ograniczeń w określonym czasie; 2) rodzaje odbiorców objętych ograniczeniami; 3) zakres i okres ochrony odbiorców przed wprowadzonymi ograniczeniami, w szczególności odbiorców gazu ziemnego w gospodarstwach domowych, w przypadku: a) niedoboru gazu ziemnego w systemie gazowym, b) wystąpienia skrajnie niskich temperatur zewnętrznych w okresie największego zapotrzebowania na gaz ziemny w systemie gazowym; 4) zakres planów wprowadzania ograniczeń, o których mowa w art. 58 ust. 1, oraz sposób określania w nich wielkości tych ograniczeń; 5) sposób podawania do publicznej wiadomości informacji o ograniczeniach; 6) sposób współdziałania operatorów systemów dystrybucyjnych gazowych oraz operatorów systemów magazynowania gazu ziemnego z operatorem systemu przesyłowego gazowego w okresie trwania ograniczeń, w tym zakres przekazywanych informacji. 3. Minister właściwy do spraw gospodarki informuje niezwłocznie Komisję Europejską o przepisach wydanych na podstawie ust. 1. Art. 56. 1. Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części ograniczenia, biorąc pod uwagę znaczenie odbiorców dla gospodarki i funkcjonowania państwa, w szczególności zadania wykonywane przez tych odbiorców oraz okres, na jaki będą wprowadzane te Minister właściwy do spraw gospodarki informuje niezwłocznie Komisję Europejską, państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym o wprowadzeniu ograniczeń. Art. 57. Przedsiębiorstwa energetyczne nie ponoszą odpowiedzialności za skutki wprowadzanych ograniczeń. Art. 58. 1. Operatorzy systemów przesyłowych gazowych, operatorzy systemów dystrybucyjnych gazowych oraz operatorzy systemów połączonych gazowych lub przedsiębiorstwa energetyczne pełniące funkcję operatorów są obowiązani do opracowania planów wprowadzania ograniczeń. 2. Plany wprowadzania ograniczeń opracowane przez operatorów lub przedsiębiorstwa energetyczne pełniące funkcję operatorów, o których mowa w ust. 1, określają maksymalne godzinowe i dobowe ilości poboru gazu ziemnego przez poszczególnych odbiorców przyłączonych do ich sieci, dla poszczególnych stopni zasilania. 3. Podmioty, o których mowa w ust. 1, informują odbiorców o ustalonej dla nich w zatwierdzonym planie wprowadzania ograniczeń maksymalnej ilości poboru gazu ziemnego w poszczególnych stopniach zasilania. Wielkości te, określone w zatwierdzonych planach wprowadzania ograniczeń, stają się integralną częścią umów sprzedaży, umów o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji gazu ziemnego oraz umów kompleksowych, w rozumieniu art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. 4. Ograniczenia wynikające z planów wprowadzania ograniczeń nie mają zastosowania do odbiorców gazu ziemnego w gospodarstwach domowych. 5. Odbiorcy objęci planami wprowadzania ograniczeń informują właściwego operatora lub przedsiębiorstwa energetyczne pełniące funkcję operatora, o którym mowa w ust. 1, do którego sieci są przyłączeni, do dnia 31 lipca każdego roku, o minimalnej ilości gazu ziemnego, której pobór nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych i odpowiada maksymalnemu dozwolonemu poborowi gazu ziemnego w 10. stopniu zasilania. Określona w informacji ilość gazu ziemnego może być weryfikowana przez operatorów, o których mowa w ust. 1. 6. Operatorzy, o których mowa w ust. 1, mogą dokonać weryfikacji informacji podanych przez odbiorców dotyczących minimalnych ilości gazu ziemnego, których pobór nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych. 7. Czynności weryfikacyjne wykonują, na zlecenie operatorów, o których mowa w ust. 1, autoryzowani audytorzy w dziedzinie energetyki przemysłowej, po okazaniu certyfikatu oraz po doręczeniu przedsiębiorcy albo osobie przez niego upoważnionej upoważnienia do przeprowadzenia kontroli działalności przedsiębiorcy wystawionego przez operatora. 8. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 7, zawiera: 1) imię i nazwisko audytora; 2) oznaczenie odbiorcy, którego informacje podlegają weryfikacji; 3) określenie zakresu weryfikacji; 4) wskazanie daty rozpoczęcia i przewidywanego terminu zakończenia weryfikacji; 5) wskazanie podstawy prawnej weryfikacji; 6) oznaczenie operatora dokonującego weryfikacji; 7) określenie daty i miejsca wystawienia upoważnienia; 8) podpis osoby wystawiającej upoważnienie. 9. Weryfikacja, o której mowa w ust. 6, polega na sprawdzeniu prawidłowości ustalenia minimalnych godzinowych i dobowych ilości gazu ziemnego, których pobór nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych. 10. Upoważnionym audytorom przysługuje prawo: 1) wejścia na teren nieruchomości i do obiektów odbiorcy; 2) żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, a także żądania okazania dokumentów dotyczących procesów technologicznych i eksploatacji urządzeń odbiorcy. 11. Audytorzy wykonują czynności w obecności odbiorcy lub osoby przez niego upoważnionej. 12. Z przeprowadzonej weryfikacji sporządza się protokół dokonanych czynności, który powinien zawierać wnioski oraz pouczenie o sposobie złożenia zastrzeżeń co do jego treści. W przypadku odmowy podpisania przez odbiorcę protokołu z weryfikacji, audytor dokonuje stosownej adnotacji w protokole. 13. Odmowa podpisania protokołu z weryfikacji przez osobę, o której mowa w ust. 12, nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez audytora i realizacji ustaleń kontroli. 14. W sprawach spornych dotyczących ustaleń zawartych w protokole weryfikacji rozstrzyga Prezes URE, w drodze decyzji, na wniosek odbiorcy złożony w terminie 7 dni od dnia doręczenia protokołu. 15. Jeżeli ilość paliwa gazowego podana przez odbiorcę jest zawyżona o więcej niż 10 %, koszty weryfikacji pokrywa odbiorca. Jednocześnie minimalne godzinowe i dobowe ilości gazu ziemnego, których pobór nie powoduje zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych, określone w trakcie weryfikacji, zostają wprowadzone do planu ograniczeń jako odpowiadające 10. stopniowi zasilania. 16. Operatorzy systemów dystrybucyjnych, systemów połączonych lub przedsiębiorstwa pełniące funkcje operatorów, na wniosek operatora systemu przesyłowego gazowego, przekazują mu dane dotyczące dobowych ilości poboru gazu ziemnego przez odbiorców objętych planami wprowadzania ograniczeń do 10. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. 17. Operatorzy lub przedsiębiorstwa energetyczne pełniące funkcję operatorów, o których mowa w ust. 1, aktualizują corocznie plany wprowadzania ograniczeń i przedkładają je, do dnia 15 listopada danego roku, Prezesowi URE do zatwierdzenia w drodze decyzji. 18. Operatorzy systemów dystrybucyjnych gazowych, operatorzy systemów połączonych gazowych oraz przedsiębiorstwa pełniące funkcje operatorów przekazują niezwłocznie operatorowi systemu przesyłowego gazowego zatwierdzone plany wprowadzania ograniczeń. Art. 59. 1. W okresie obowiązywania ograniczeń, wprowadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 56 ust. 1, operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemów połączonych: 1) realizuje obowiązki związane z wprowadzaniem ograniczeń, przez ustalanie i podawanie do publicznej wiadomości stopni zasilania, zgodnie z planami wprowadzania ograniczeń; 2) koordynuje działania przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym, innych operatorów systemów gazowych, operatorów systemów magazynowania gazu ziemnego, operatorów systemów skraplania gazu ziemnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa systemu gazowego i realizacji ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 56 ust. 1; 3) dysponuje pełną mocą i pojemnością instalacji magazynowania gazu ziemnego oraz skraplania gazu ziemnego przyłączonych do systemu gazowego oraz uruchamia zapasy obowiązkowe gazu ziemnego. 2. W okresie obowiązywania ograniczeń, operatorzy systemów dystrybucyjnych gazowych lub operatorzy systemów połączonych gazowych przekazują operatorowi systemu przesyłowego gazowego, do godziny 1000 każdej doby, dane dotyczące dobowych ilości poboru gazu ziemnego przez odbiorców objętych planami ograniczeń, o których mowa w art. 58 ust. 1, za poprzednią dobę. 3. W okresie wprowadzenia ograniczeń zapasy obowiązkowe gazu ziemnego są uruchamiane zgodnie z procedurą określoną w art. 26. Art. 60. Przestrzeganie ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 56 ust. 1 podlega kontroli Prezesa URE. Art. 61. 1. W przypadku wystąpienia zdarzeń, w wyniku których zastosowane działania, o których mowa w art. 50–52 i art. 56 ust. 1, nie usunęły zagrożeń, o których mowa w art. 54 ust. 1 pkt 1, 6 i 7, operator systemu przesyłowego gazowego lub operator systemów połączonych, w porozumieniu z przedsiębiorstwami energetycznymi wykonującymi działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą lub podmiotem dokonującym przywozu gazu ziemnego, lub z własnej inicjatywy niezwłocznie zawiadamia o tym ministra właściwego do spraw gospodarki. 2. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, zawiera w szczególności opis: 1) zdarzeń, o których mowa w ust. 1, oraz ich wpływu na bezpieczeństwo paliwowe państwa w zakresie dostaw gazu ziemnego; 2) działań podjętych w celu likwidacji skutków zdarzeń, o których mowa w ust. 1; 3) proponowanych środków, jakie mogą być zastosowane przez Komisję Europejską. 3. Minister właściwy do spraw gospodarki może wystąpić z wnioskiem do Rady Ministrów o podjęcie działań polegających na: 1) zawiadomieniu Przewodniczącego Grupy Koordynacyjnej do spraw Gazu o wystąpieniu zdarzeń, o których mowa w ust. 1, lub 2) wystąpieniu do Komisji Europejskiej z żądaniem zwołania Grupy Koordynacyjnej do spraw Gazu. 4. Zawiadomienie lub wystąpienie, o których mowa w ust. 3, zawierają w szczególności opis: 1) zdarzeń, o których mowa w ust. 1, oraz ich wpływu na bezpieczeństwo paliwowe państwa w zakresie dostaw gazu ziemnego; 2) działań podjętych w celu likwidacji skutków zdarzeń, o których mowa w ust. 1; 3) proponowanych środków, jakie mogą być zastosowane przez Komisję Europejską. Art. 62. Po wykonaniu czynności, o których mowa w art. 61 ust. 3, Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, włączyć do zapasów obowiązkowych gazu ziemnego pozostałe zapasy tego gazu znajdujące się w instalacjach magazynowych na terenie kraju, przewyższające utrzymywane stany obowiązkowe, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia ciągłości dostaw gazu ziemnego, w przypadkach, o których mowa w art. 50–52 i art. 56 ust. 1, po zastosowaniu działań określonych w ustawie. Rozdział 7 Kary pieniężne Art. 63. 1. Karze pieniężnej podlega ten kto: 1) nie dopełnia obowiązku tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych, o którym mowa w art. 5 lub 24, w przewidzianym terminie i wymaganej ilości; 2) obniża ilości zapasów obowiązkowych poniżej poziomu określonego w ustawie; 3) utrzymuje, w ramach zapasów obowiązkowych, paliwa lub gaz ziemny niespełniające wymagań jakościowych obowiązujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 3 ust. 7; 4) będąc osobą kierującą przedsiębiorstwem nie dopełnia obowiązku złożenia wniosku o wpis do rejestru, o którym mowa w art. 14 ust. 1; 5) będąc osobą kierującą działalnością producenta lub handlowca nie przedstawi w wyznaczonym terminie informacji, o których mowa w art. 22 ust. 1 i 3 lub art. 38, albo przedstawi w tej informacji dane nieprawdziwe; 6) będąc osobą kierującą działalnością przedsiębiorstwa, o którym mowa w art. 24, nie przedstawi, w wyznaczonym terminie, informacji, o których mowa w art. 27, albo przedstawi w tej informacji dane nieprawdziwe; 7) nie dopełnia obowiązku sprzedaży zapasów obowiązkowych, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3 lit. b; 8) nie dopełnia obowiązku przedstawienia oferty sprzedaży, o którym mowa w art. 34 pkt 2 lit. c; 9) nie przestrzega ograniczeń w zakresie obrotu paliwami, o których mowa w art. 40 ust. 1; 10) nie przestrzega ograniczeń w sprzedaży paliw, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 1 lub 2; 11) nie stosuje się do ograniczeń w poborze gazu ziemnego, o których mowa w art. 56; 12) nie przestrzega ograniczeń w używaniu: a) pojazdów samochodowych i motocykli oraz jednostek pływających na śródlądowych drogach wodnych, b) statków na morskich wodach wewnętrznych i na morzu terytorialnym, c) statków powietrznych w ruchu lotniczym – o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 4; 13) nie przestrzega zakazu organizacji imprez motorowych, o którym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 5; 14) nie przestrzega ograniczeń w funkcjonowaniu transportu towarów i osób, o których mowa w art. 41 ust. 1 pkt 6; 15) będąc podmiotem wyłączonym z ograniczeń, o których mowa w art. 41, dokonuje odsprzedaży zakupionego paliwa; 16) nie dopełnia obowiązku, o którym mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2; 17) będąc osobą kierującą działalnością producenta lub handlowca nie przedstawi, w wyznaczonym terminie, informacji, o których mowa w art. 22 ust. 2, albo przedstawi w tej informacji dane nieprawdziwe; 18) będąc osobą kierującą działalnością producenta, handlowca nie usunie uchybień, do czego został obowiązany na podstawie art. 29 ust. 9; 19) będąc osobą kierującą działalnością przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą, podmiotu dokonującego przywozu gazu ziemnego lub przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie magazynowania gazu ziemnego, nie usunie, w wyznaczonym terminie, uchybień, do czego został obowiązany na podstawie art. 30 ust. 9; 20) będąc przedsiębiorcą magazynującym zapasy państwowe ropy naftowej i produktów naftowych, dopuścił do powstania niedoboru w stosunku do ewidencyjnego stanu tych zapasów lub dopuścił się uchybienia w zakresie magazynowania zapasów państwowych, ich wymiany, konserwacji oraz ilościowej i jakościowej ochrony stanu tych zapasów. 2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, kara pieniężna wynosi 250 % wartości niedoboru ropy naftowej lub paliw lub gazu ziemnego. 3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, kara pieniężna stanowi iloczyn 250 % wartości jednostkowych paliw lub gazu ziemnego spełniających wymagania jakościowe i ilości paliw lub gazu ziemnego niespełniających wymagań jakościowych. 4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 4–6, kara pieniężna wynosi od dwukrotnego do dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w kwartale, w którym nastąpiło niedopełnienie obowiązku. 5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 7, kara pieniężna wynosi 350 % wartości niesprzedanych zapasów. 6. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 8–10, kara pieniężna wynosi od 10 % do 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara dotyczy działalności wykonywanej na podstawie koncesji, wysokość kary wynosi od 10 % do 15 % przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. 7. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 11, stosuje się kary w zależności od ilości pobranego gazu ziemnego w okresie przekroczenia mocy wynikającej z wprowadzonych ograniczeń. Przekroczenie mocy oblicza się w następujący sposób: 1) w przypadku przekroczenia mocy godzinowej – jako iloczyn mocy maksymalnej, zarejestrowanej przez układ pomiarowy, ponad moc wynikającą z wprowadzonych ograniczeń, ilości godzin w miesiącu, w którym obowiązywały ograniczenia, i czterokrotności stawki opłaty stałej za usługę przesyłania dla danej grupy taryfowej, do której odbiorca zostałby zakwalifikowany na podstawie mocy ustalonej dla tego odbiorcy w pierwszym stopniu zasilania; 2) w przypadku przekroczenia mocy godzinowej i mocy dobowej – jako iloczyn mocy maksymalnej zarejestrowanej przez układ pomiarowy, ponad moc wynikającą z wprowadzonych ograniczeń, ilości godzin w miesiącu, w którym obowiązywały ograniczenia, i ośmiokrotności stawki opłaty stałej za usługę przesyłania dla danej grupy taryfowej, do której odbiorca zostałby zakwalifikowany na podstawie mocy ustalonej dla tego odbiorcy w pierwszym stopniu zasilania. 8. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 12, kara pieniężna wynosi od 500 zł do 1 000 zł. 9. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 13 i 14, kara pieniężna wynosi od 5 000 zł do 50 000 zł. 10. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 15, kara pieniężna wynosi od 20 000 zł do 50 000 zł. 11. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 16, kara pieniężna wynosi od 5 000 zł do 50 000 zł. 12. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 17, kara pieniężna wynosi od dwukrotnego do dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w kwartale, w którym nastąpiło niedopełnienie obowiązku. 13. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 18, kara pieniężna wynosi od dwukrotnego do dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w kwartale, w którym nastąpiło niedopełnienie obowiązku. 14. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 19, kara pieniężna wynosi od dwukrotnego do dziesięciokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, obowiązującego w kwartale, w którym nastąpiło niedopełnienie obowiązku. 15. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 20, kara pieniężna wynosi 200 % wartości niedoboru lub straty, lub wartości paliw, niespełniających wymagań jakościowych. 16. Wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 pkt 1–3 oraz pkt 7, 8 i 20, wylicza się na podstawie: 1) cen sprzedaży paliw, w zakresie których nastąpiło naruszenie przepisów ustawy, stosowanych przez producenta lub handlowca w dniu stwierdzenia niedopełnienia obowiązków, a w przypadku niemożności zastosowania tych cen, na podstawie przeciętnych cen stosowanych, w danym miesiącu, przez producenta lub handlowca posiadającego największy udział w krajowym rynku paliw; 2) średniej ceny ropy naftowej gatunku Brent, obowiązującej na londyńskiej Międzynarodowej Giełdzie Paliwowej (IPE) w dniu stwierdzenia niedopełnienia obowiązków; 3) cen gazu ziemnego ustalonych w taryfie przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 24 ust. 1. Art. 64. 1. Karę pieniężną, o której mowa w art. 63 ust. 1: 1) pkt 1–3, 6, 11, 16 i 19 – wymierza Prezes URE; 2) pkt 1–8, 18 i 20 – wymierza Agencja Rezerw Materiałowych; 3) pkt 9 – wymierza wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej; 4) pkt 10 i pkt 12 lit. a oraz pkt 13–15 – wymierza właściwy organ Policji; 5) pkt 12 lit. b – wymierza dyrektor urzędu morskiego; 6) pkt 12 lit. c – wymierza Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego; 7) pkt 17 – wymierza minister właściwy do spraw gospodarki. 2. Agencja Rezerw Materiałowych wymierza kary, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 1–8, 18 i 20, w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw gospodarki. 3. Prezes URE wymierza kary, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 1–3, 6, 11, 16 i 19, w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu ochrony konkurencji i konsumentów. 4. Wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej wymierza karę, o której mowa w art. 63 ust. 1 pkt 9, w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do Głównego Inspektora Inspekcji Handlowej. 5. Właściwy organ Policji wymierza kary, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 10, pkt 12 lit. a oraz pkt 13–15, w drodze decyzji. 6. Dyrektor urzędu morskiego wymierza karę, o której mowa w art. 63 ust. 1 pkt 12 lit. b, w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej. 7. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego wymierza karę, o której mowa w art. 63 ust. 1 pkt 12 lit. c, w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw transportu. Art. 65. Przy ustalaniu kar pieniężnych, o których mowa w art. 63 ust. 4, 6, 8–14, organ wymierzający karę uwzględni w szczególności czas trwania, stopień oraz przyczyny naruszenia przepisów ustawy, a także częstotliwość ich naruszania w przeszłości przez producenta, handlowca lub osobę kierującą działalnością producenta lub handlowca lub podmiot niestosujący się do ograniczeń. Art. 66. 1. Należności pieniężne z tytułu kar, o których mowa w art. 63 ust. 2–15, stanowią dochód budżetu państwa. 2. Kar pieniężnych nie nakłada się, jeżeli od stwierdzenia naruszeń ustawy, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 1–3 oraz pkt 7, upłynął rok. 3. Kar pieniężnych nie nakłada się, jeżeli od stwierdzenia naruszeń ustawy, o których mowa w art. 63 ust. 1 pkt 4–6 oraz pkt 8–20, upłynęły 3 lata. Art. 67. Kary pieniężne podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym. Rozdział 8 Zmiany w przepisach obowiązujących Art. 68. W ustawie z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 197, z późn. wprowadza się następujące zmiany: 1) tytuł ustawy otrzymuje brzmienie: „o rezerwach państwowych”; 2) w art. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie: „2) tworzenia, utrzymywania i finansowania zapasów obowiązkowych węgla kamiennego.”; 3) w art. 3 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „3. Rezerwy gospodarcze ropy naftowej lub paliw w rozumieniu niniejszej ustawy odpowiadają stanom zastrzeżonym, o których mowa w ust. 2.”; 4) w art. 10 w ust. 3: a) po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu: „1a) utrzymywanie zapasów państwowych w rozumieniu ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. Nr 52, poz. 343).”, b) w pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje pkt 5 w brzmieniu: „5) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych ustawach.”; 5) uchyla się rozdziały 4 i 6; 6) uchyla się art. 23a, 23b i 23c; 7) art. 24 otrzymuje brzmienie: „Art. 24. 1. Należności pieniężne z tytułu kar, o których mowa w art. 22 i 23, stanowią dochód budżetu państwa. 2. Kar pieniężnych nie nakłada się, jeżeli od stwierdzenia naruszeń ustawy, o których mowa w art. 22 i 23, upłynął rok.”. Art. 69. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 3 pkt 10a otrzymuje brzmienie: „10a) instalacja magazynowa – instalację używaną do magazynowania paliw gazowych, w tym bezzbiornikowy magazyn gazu ziemnego oraz pojemności magazynowe gazociągów, będącą własnością przedsiębiorstwa energetycznego lub eksploatowaną przez to przedsiębiorstwo, włącznie z częścią instalacji skroplonego gazu ziemnego używaną do jego magazynowania, z wyłączeniem tej części instalacji, która jest wykorzystywana do działalności produkcyjnej, oraz instalacji służącej wyłącznie do realizacji zadań operatorów systemu przesyłowego gazowego;”; 2) w art. 9c w ust. 1 w pkt 10 średnik zastępuje się kropką i skreśla pkt 11; 3) art. 9j otrzymuje brzmienie: „Art. 9j. 1. W celu zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej i przyłączone do sieci elektroenergetycznej należącej do tego systemu jest obowiązane do wytwarzania energii elektrycznej lub pozostawania w gotowości do jej wytwarzania, jeżeli jest to konieczne do zapewnienia jakości dostarczanej energii oraz ciągłości i niezawodności dostarczania tej energii do odbiorców lub uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób lub strat materialnych. 2. W przypadku wystąpienia gwałtownego, nieprzewidzianego uszkodzenia lub zniszczenia urządzeń, instalacji, sieci lub obiektów budowlanych powodującego przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości zagrażającą bezpieczeństwu funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, operator systemu przesyłowego podejmuje, we współpracy z zainteresowanymi podmiotami, niezbędne działania mające na celu przywrócenie prawidłowego funkcjonowania tego systemu, zgodnie z procedurami określonymi w art. 9g ust. 6. 3. Działania, o których mowa w ust. 2, polegają na: 1) wytwarzaniu energii elektrycznej lub pozostawaniu w gotowości do jej wytwarzania; 2) uruchomieniu dodatkowych jednostek wytwórczych energii elektrycznej; 3) wprowadzaniu ograniczeń lub wstrzymaniu poboru energii elektrycznej przez odbiorców tej energii na określonym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej; 4) wykorzystaniu sieci telekomunikacyjnej służącej do prowadzenia ruchu sieciowego. 4. O wystąpieniu zdarzeń, o których mowa w ust. 2, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego niezwłocznie informuje ministra właściwego do spraw gospodarki oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. 5. Koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo energetyczne w związku z realizacją obowiązku, o którym mowa w ust. 1, są zaliczane do kosztów działalności wymienionych w art. 45 ust. 1.”; 4) w art. 11: a) ust. 1–3 otrzymują brzmienie: „1. W przypadku: 1) zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegającego na długookresowym braku równowagi na rynku paliwowo-energetycznym, 2) zagrożenia bezpieczeństwa osób, 3) zagrożenia wystąpieniem znacznych strat materialnych – na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła. 2. Ograniczenia w sprzedaży paliw stałych polegają na sprzedaży tych paliw na podstawie wydanych odbiorcom upoważnień do zakupu określonej ilości paliw. 3. Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła polegają na: 1) ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej; 2) zmniejszeniu lub przerwaniu dostaw ciepła.”, b) w ust. 5 pkt 1 i 2 otrzymują brzmienie: „1) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki – w odniesieniu do dostarczanej sieciami energii elektrycznej; 2) wojewodowie – w odniesieniu do paliw stałych oraz ciepła;”, c) ust. 6a otrzymuje brzmienie: „6a. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 6, określa w szczególności: 1) sposób wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła, umożliwiający odbiorcom tej energii i ciepła dostosowanie się do tych ograniczeń w określonym czasie; 2) rodzaje odbiorców objętych ograniczeniami w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła; 3) zakres i okres ochrony odbiorców przed wprowadzonymi ograniczeniami w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła; 4) zakres planów wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła oraz sposób określania w nich wielkości tych ograniczeń; 5) sposób podawania do publicznej wiadomości informacji o ograniczeniach w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub w dostarczaniu ciepła.”, d) ust. 7 otrzymuje brzmienie: „7. Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła, w przypadku wystąpienia zagrożeń, o których mowa w ust. 1.”, e) ust. 9 otrzymuje brzmienie: „9. Minister właściwy do spraw gospodarki informuje niezwłocznie Komisję Europejską i państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym o wprowadzonych ograniczeniach, o których mowa w ust. 7, w zakresie dostarczania i poboru energii elektrycznej.”; 5) uchyla się art. 11a i 11b; 6) w art. 15b w ust. 2 pkt 11 otrzymuje brzmienie: „11) podejmowane działania i wprowadzone ograniczenia, o których mowa w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. Nr 52, poz. 343) oraz ich wpływ na warunki konkurencji na rynku gazu ziemnego;”; 7) uchyla się art. 15d; 8) w art. 33 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „1a. Prezes URE udziela koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą wnioskodawcy, który posiada własne pojemności magazynowe lub zawarł umowę przedwstępną o świadczenie usługi magazynowania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa , w art. 24 ust. 1, w wielkości ustalonej zgodnie z art. 25 ust. 2 ustawy wymienionej w art. 15b ust. 2 pkt 11.”; 9) w art. 35 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „1a. Wniosek o udzielenie koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą w rozumieniu ustawy wymienionej w art. 15b ust. 2 pkt 11, powinien ponadto określać prognozowaną wielkość przywozu gazu ziemnego oraz sposób utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy wymienionej w art. 15b ust. 2 pkt 11.”; 10) w art. 41 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: „2a. Prezes URE cofa koncesje na obrót gazem ziemnym z zagranicą również w przypadku nieutrzymywania, przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą, zapasów obowiązkowych gazu ziemnego lub niezapewnienia ich dostępności zgodnie z art. 24 ust. 1 i 2 oraz art. 25 ust. 2 albo 5 ustawy wymienionej w art. 15b ust. 2 pkt 11.”; 11) w art. 45 w ust. 1 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu: „1a) pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy i modernizacji magazynów paliw gazowych, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6 %;”; 12) w art. 56 w ust. 1 skreśla się pkt 3. Art. 70. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. w art. 20 po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu: „5a. Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (Dz. U. Nr 52, poz. 343), wprowadzić ograniczenia w dopuszczalnej prędkości pojazdów samochodowych.”. Rozdział 9 Przepisy przejściowe i końcowe Art. 71. 1. Przedsiębiorcy, którzy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy byli obowiązani do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych paliw ciekłych, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, są obowiązani do: 1) dokonania przeliczenia utworzonych zapasów obowiązkowych zgodnie z zasadami tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw – w terminie 15 dni od dnia wejścia w życie ustawy; 2) uzupełnienia posiadanych zapasów obowiązkowych do poziomu odpowiadającego 66-dniowej zrealizowanej przez nich produkcji paliw oraz przywozowi ropy naftowej lub paliw, obliczanemu zgodnie z zasadami określonymi w niniejszej ustawie – w terminie do dnia 1 lipca 2007 r.; 3) corocznego powiększania tych zapasów, zgodnie z harmonogramem, o którym mowa w ust. 4, do wielkości, o której mowa w art. 5 ust. 3. 2. Przedsiębiorcy, którzy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy byli obowiązani do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych paliw ciekłych, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie, o której mowa w ust. 1, i jednocześnie wykonywali działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania lub przywozu gazu płynnego LPG, są obowiązani do tworzenia i corocznego powiększania zapasów gazu płynnego LPG zgodnie z harmonogramem, o którym mowa w ust. 5, do wielkości, o której mowa w art. 5 ust. 3. 3. Producenci i handlowcy, którzy przed wejściem w życie niniejszej ustawy nie byli obowiązani do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw są obowiązani do: 1) utworzenia zapasów obowiązkowych ropy naftowej lub paliw w wielkości odpowiadającej 66 dniom zrealizowanej przez nich produkcji paliw oraz przywozu ropy naftowej lub paliw, obliczanej zgodnie z zasadami określonymi w niniejszej ustawie, z wyłączeniem gazu płynnego (LPG) – w terminie do dnia 1 lipca 2007 r.; 2) corocznego powiększania tych zapasów zgodnie z harmonogramem, o którym mowa w ust. 4 i 5, do wielkości, o której mowa w art. 5 ust. 3. 4. Producenci i handlowcy powiększają zapasy ropy naftowej lub paliw, z wyłączeniem gazu płynnego (LPG), do wielkości odpowiadających co najmniej: 1) 73 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2007 r.; 2) 76 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2008 r. 5. Producenci i handlowcy powiększają zapasy obowiązkowe gazu płynnego (LPG) do wielkości odpowiadających co najmniej: 1) 3 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2007 r.; 2) 7 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2008 r.; 3) 13 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2009 r.; 4) 20 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2010 r.; 5) 30 dniom średniej dziennej produkcji lub przywozu zrealizowanych przez producenta lub handlowca w roku poprzednim – do dnia 31 grudnia 2011 r. Art. 72. 1. Rejestr producentów i importerów, utworzony na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, staje się rejestrem w rozumieniu niniejszej ustawy. 2. Wpisy w rejestrze utworzonym na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy, o której mowa w ust. 1, istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, pozostają w mocy. Art. 73. Ropa naftowa i paliwa utrzymywane w ramach państwowych rezerw gospodarczych na poczet zapasów, o których mowa w art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, stają się zapasami państwowymi, w rozumieniu niniejszej ustawy. Art. 74. 1. Podmioty obowiązane do tworzenia i utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego, o których mowa w art. 24 ust. 1, są obowiązane tworzyć i utrzymywać oraz corocznie powiększać zapasy obowiązkowe gazu ziemnego, zgodnie z harmonogramem, o którym mowa w ust. 2. 2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, tworzą, utrzymują i corocznie powiększają zapasy obowiązkowe gazu ziemnego do wielkości odpowiadającej co najmniej: 1) 11 dniom średniego dziennego przywozu realizowanego przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego – od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 30 września 2009 r.; 2) 15 dniom średniego dziennego przywozu realizowanego przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego – od dnia 1 października 2009 r. do dnia 30 września 2010 r.; 3) 20 dniom średniego dziennego przywozu realizowanego przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego – od dnia 1 października 2010 r. do dnia 30 września 2012 r.; 4) 30 dniom średniego dziennego przywozu realizowanego przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym lub podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego – od dnia 1 października 2012 r. Art. 75. Procedury, o których mowa w art. 31 ust. 1, producenci i handlowcy są obowiązani przedłożyć ministrowi właściwemu do spraw gospodarki w terminie do dnia 1 czerwca 2007 r. Art. 76. Plany, o których mowa w art. 44, wojewodowie są obowiązani po raz pierwszy przedłożyć ministrowi właściwemu do spraw gospodarki w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Art. 77. Do postępowań administracyjnych wszczętych, a niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Art. 78. Przepisy wykonawcze wydane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy na podstawie art. 17 ust. 4, art. 19a ust. 4 i 5 oraz art. 19i ustawy, o której mowa w art. 68, zachowują moc do dnia wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 3 ust. 5, art. 8 ust. 3, art. 13 ust. 4 oraz art. 37 niniejszej ustawy, nie dłużej jednak niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Art. 79. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: L. Kaczyński 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich: 1) dyrektywy 73/238/EWG z dnia 24 lipca 1973 r. w sprawie łagodzenia skutków trudności w dostawach surowej ropy naftowej i produktów ropopochodnych (Dz. Urz. UE L 228 z str. 1–2; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 12, t. 1, str. 36), 2) dyrektywy 2006/67/WE z dnia 24 lipca 2006 r. nakładającej na państwa członkowskie obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopochodnych (Dz. Urz. UE L 217 z str. 8–15), 3) dyrektywy 2003/55/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 98/30/WE (Dz. Urz. UE L 176 z str. 57–78; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 12, t. 2, str. 230), 4) dyrektywy 2004/67/WE z dnia 26 kwietnia 2004 r. dotyczącej środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego (Dz. Urz. UE L 127 z str. 92–96; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 12, t. 3, str. 19). Niniejszą ustawą zmienia się: ustawę z dnia 30 maja 1996 r. o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne oraz ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 42, poz. 386, z 2005 r. Nr 132, poz. 1110 i Nr 143, poz. 1201, z 2006 r. Nr 169, poz. 1200 i Nr 170, poz. 1217 oraz z 2007 r. Nr 52, poz. 343. 3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217 oraz z 2007 r. Nr 21, poz. 124. 4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 149, poz. 1078, Nr 218, poz. 1592 i Nr 220, poz. 1600 oraz z 2007 r. Nr 25, poz. 162. 5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181, poz. 1524. 6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 109, poz. 925, Nr 175, poz. 1462, Nr 179, poz. 1486 i Nr 180, poz. 1494 i 1497 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 141, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 190, poz. 1400, Nr 191, poz. 1410 i Nr 235, poz. 1701. 7) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 42, poz. 386, z 2005 r. Nr 132, poz. 1110 i Nr 143, poz. 1201 oraz z 2006 r. Nr 169, poz. 1200 i Nr 170, poz. 1217. 8) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217 oraz z 2007 r. Nr 21, poz. 124. 9) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 109, poz. 925, Nr 175, poz. 1462, Nr 179, poz. 1486 i Nr 180, poz. 1494 i 1497 oraz z 2006 r. Nr 17, poz. 141, Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 190, poz. 1400, Nr 191, poz. 1410 i Nr 235, poz. 1701.

^{Po jednostronnym wycofaniu się USA w maju 2018 roku z porozumienia nuklearnego, zawartego przez sześć światowych mocarstw z Iranem, Stany Zjednoczone przywróciły surowe sankcje gospodarcze}

16 maja o godzinie 14, uczniowie przystąpią do matury 2017 z geografii. By ułatwić uczniom powtórki do matury 2014, przygotowaliśmy testy ćwiczeniowe. Rozwiąż zadania!TU SPRAWDŹ ODPOWIEDZITEST Z GEOGRAFIIZADANIE 1Polacy obecnie emigrują głównie do wysoko rozwiniętych krajów Europy Zachodniej. Wiele krajów Unii Europejskiej otworzyło swoje rynki pracy dla Polaków po przystąpieniu Polski do Wspólnoty. Podaj trzy przyczyny otwierania przez te kraje rynków pracy dla 2Diagramy klimatyczne przedstawiają rozkład temperatury powietrza i opadów w ciągu roku na stacjach klimatycznych A i B, położonych w klimacie umiarkowanym Podaj nazwy typów klimatu, w których położone są odpowiednio stacje A i B. Stacja klimatyczna A:Stacja klimatyczna B:b) Przyporządkuj stacjom A i B odpowiednią wartość amplitudy rocznej temperatury powietrza: 12ºC, 3ºC, 20ºC, 37ºC, 43ºC. Amplituda roczna temperatury powietrza stacji A:Amplituda roczna temperatury powietrza stacji B: ZADANIE 3Na podstawie diagramów klimatycznych przedstawionych w zadaniu 2. przyporządkuj odpowiednio stacji A lub B wymienione poniżej cechy. 1. Klimat stacji cechuje przewaga opadów konwekcyjnych, wynikających z silnego nagrzania podłoża w okresie Stacja o wyższej średniej rocznej temperaturze Klimat o cechach charakterystycznych dla tej stacji występuje na Wyspach 4Poniższy tekst opisuje zjawisko, które może prowadzić do klęski żywiołowej.„Na otwartym morzu fala nie jest zbyt widoczna. W pobliżu brzegu w wyniku tarcia o dno traci swoją prędkość i spiętrza się. Tworzy się w ten sposób potężny wał wodny, który spada z ogromną siłą na brzeg, niszcząc wszystko, co się tam znajduje. Nadejście fali poprzedza zniknięcie wody przy brzegu. Wzbudza to ciekawość ludzi nieświadomych grożącego im niebezpieczeństwa. Najbardziej niebezpieczne są zatoki morskie o wysokich brzegach, gdyż tam fale osiągają do kilkudziesięciu metrów wysokości”.a) Podaj nazwę opisanego Podaj jedną z przyczyn powstawania opisanego 5Mapa przedstawia trzy główne szlaki transportu ropy naftowej na każdego ze szlaków dobierz, spośród wymienionych poniżej, po dwa obiekty geograficzne mijane po drodze przez tankowce lub znajdujące się na trasie geograficzne:1) Morze Czerwone,2) Morze Południowochińskie,3) Kanał Sueski,4) Kanał Mozambicki,5) Półwysep Malajski,6) Wyspy Kanaryjskie,7) Morze trzy społeczno-ekonomiczne konsekwencje starzenia się ludności ZADANIE 7Zaznacz, wśród wymienionych, działanie podjęte przez ONZ lub jej Agendy. A. Inwazja sił zbrojnych w Iraku w 2003 Tworzenie „Listy dziedzictwa światowego”.C. Nadzór nad wielkością wydobycia i kształtowaniem cen ropy Działania Czerwonego Krzyża w strefach konfliktów 8Rysunki przedstawiają wydmę paraboliczną i wiatrua) Wpisz pod rysunkami właściwy typ Wyjaśnij przyczyny różnego ustawienia ramion wydm w stosunku do kierunku 9Uzupełnij niżej zamieszczone zdania właściwymi terminami geograficznymi:a) Obszar, z którego wody spływają do jednego zbiornika wodnego, to:b) Obszar, z którego wody spływają dopływami do rzeki głównej, to: ZADANIE 10Uzupełnij poniższe związki przyczynowo-skutkowe, tak aby przedstawiały schemat:Skała macierzysta → typ gleby → urodzajność → wykorzystanie rolnicze (uprawy)Np. gliny lodowcowe → gleby brunatne → średnio urodzajne → uprawa: np. jęczmieńa) nanosy w dolnym biegu rzeki → .........................→ ............................ → ..............................b) .............................. → bielicowe → ............................... → .............................ZADANIE 11W tabeli podano dane statystyczne dotyczące powierzchni i liczby ludności w wybranych podstawie analizy danych zawartych w tabeli podaj nazwę kraju o najmniejszej gęstości zaludnienia. ZADANIE 12Podaj po dwa kraje sąsiadujące z Polską i spełniające podane niżej warunki:a) należą do UEb) są członkami NATOc) należą do WNPZADANIE 13Dobierz do każdego z wymienionych krajów główne przyczyny, które mogą ograniczać napływ Malezja2. Turcja3. Chiny4. Stany Zjednoczone (Floryda, Luizjana)A. ataki fundamentalistów islamskich,B. zniszczenia infrastruktury wskutek tsunami,C. występowanie niszczycielskich huraganów,D. konflikt katolicko-protestancki,E. epidemie chorób (SARS, ptasia grypa).ZADANIE 14Rysunek przedstawia przekrój przez nieckę Podaj litery, którymi oznaczono na rysunku warstwy nieprzepuszczalne oraz warstwę, w której występują wody nieprzepuszczalne:Warstwa wód artezyjskich:b) Podaj nazwy dwóch miast Polski, które dzięki położeniu na obszarach niecek artezyjskich korzystają z zasobów wód miast dobierz z podanych: Zakopane, Poznań, Wrocław, Łódź, Warszawa, SuwałkiZADANIE 15Uporządkuj następujące wydarzenia w dziejach Ziemi od najstarszego do Wyginięcie dinozaurówB) Powstanie M. BałtyckiegoC) Pojawienie się życia na ZiemiD) Powstanie pokładów węgla kamiennego w Polscewydarzenie najstarsze:wydarzenie najmłodsze:TU SPRAWDŹ ODPOWIEDZI

Skreśl niewłaściwe wyrazy tak, aby podane informacje były prawdziwe A) Jednym z produktów przetwórstwa ropy naftowej jest benzyna/szkło B) Miedź wykorzystuje się do produkcji paliw/przewodów elektrycznych C) Piasek to surowiec wykorzystywany do produkcji szkła/gumy

Trending NowOrange Line riders brace for longer commute throughout 30-day shutdownBJP, RSS and Hindu Jangran Manch drove FIR towards multifaith prayers in Kanpur collegeCDU chief pulls out of right-wing US-German political discussion board USA NewsOrange Line riders brace for longer commute throughout 30-day shutdown TJG Online - August 4, 2022 Indian NewsBJP, RSS and Hindu Jangran Manch drove FIR towards multifaith prayers in Kanpur college European NewsCDU chief pulls out of right-wing US-German political discussion board Japanese NewsMarines star Roki Sasaki loses in return to mound WORLD NEWS World NewsMexican journalist killed in bar capturing — thirteenth this yr | Freedom of the Press Information TJG Online - August 4, 2022 0 As Mexico grapples with a wave of violence towards members of the press, small native retailers are particularly in folks, together with...CWG: Two Sri Lankan Athletes, One Official Go Lacking; Police Investigating August 3, 2022 COP17—Durban Local weather Convention — World Points August 3, 2022 Azerbaijan says it quelled Armenian assault close to Nagorno-Karabakh | Battle Information August 3, 2022 On Pelosi’s Taiwan Journey, Europe Largely Stays Out of the Fray August 3, 2022 EUROPEAN NEWS European NewsCDU chief pulls out of right-wing US-German political discussion board TJG Online - August 4, 2022 0 Christian Democratic Union (CDU) opposition chief Friedrich Merz dropped out of the right-wing "Transatlantic Discussion... European NewsOil costs drop amid stock knowledge, OPEC+ determination TJG Online - August 4, 2022 0 Oil costs dipped on Wednesday after knowledge confirmed a soar in...EU antitrust enforcers investigating Google Play Retailer – POLITICO August 4, 2022 Greek intelligence service admits spying on journalist – August 3, 2022 The way to Survive Demise, a guide that gives “a protected journey between lives” – August 3, 2022 Hearth At Russian On-line Retailer’s Warehouse Destroys Constructing, Leaves One Useless August 3, 2022 CANADIAN NEWS Canadian NewsAmphibious tour bus crashes into gates of PM’s residence at 24 Sussex, no accidents August 4, 2022 Canadian NewsWorkers attrition, burnout amongst elements in pressing care reductions August 4, 2022 Canadian NewsOpinion: You are not simply an worker, however a social media advertising and marketing instrument August 3, 2022 AUSTRALIAN NEWS Australian NewsTech takes ASX above 7,000-point mark after robust Wall Avenue session TJG Online - August 4, 2022 0 Treasuries had rallied final week after Fed Chair Jerome Powell signalled that the tempo of future will increase might gradual later this yr,...Crikey readers reply to referendum plan August 3, 2022 RBA flags gradual progress; Australia unemployment to rise; Labor local weather invoice backed by Greens; Stuart Ayres resigns amid John Barilaro inquiry; Nancy Pelosi... August 3, 2022 ASX to open larger after earnings reviews enhance Wall Avenue August 3, 2022 Our junior halfbacks should be protected by taking part in in weight divisions or be taught their abilities in contact soccer, writes Andrew Johns August 3, 2022 USA NEWS USA NewsOrange Line riders brace for longer commute throughout 30-day shutdown USA NewsUnique — Sen. Roger Marshall to Push Senate to Declare Biden’s Open Border an ‘Invasion’ USA News1 useless, a number of injured in taking pictures close to Valley Indoor Swap Meet in Panorama Metropolis USA NewsEmi Nietfeld’s memoir ‘Acceptance’ rejects the concept of an ideal sufferer : NPR UK NEWS UK NewsIllinois: Dad dies days after wrong-way crash kills spouse and 4 youngsters TJG Online - August 4, 2022 0 A father who was critically injured after a wrong-way crash that killed his spouse, their 4 youngsters and two others, has died days...Canada urges China to ‘de-escalate’ tensions with US amid Pelosi’s Taiwan go to | World | Information August 4, 2022 Premier League stars ‘will obtain sexual consent coaching’ in wake of allegations made towards gamers August 3, 2022 FRENCH NEWSle troll d’Albon sur le micmac Piastri chez Alpine TJG Online - August 4, 2022 0 Williams a annoncé la prolongation d’Alex Albon, confirmé pour la saison 2023. Le Thaïlandais en a profité pour parodier sur Twitter l’imbroglio entre...Native Texas Grasp Naturalists to supply coaching session | Information TJG Online - August 4, 2022 0 Oligarchs, unite now!, by Serge Halimi (Le Monde diplomatique TJG Online - August 4, 2022 0 Blaming all present ills on a single trigger was already frequent apply in historical Rome. Cato the Elder ended all his speeches,...Yemen – France welcomes the announcement of a two-month extension of the truce (03 Aug. 2022) TJG Online - August 3, 2022 0 France welcomes the two-month extension of the truce in Yemen introduced by Hans Grundberg, Particular Envoy of the UN Secretary-Basic, on August 2....Nos terres asséchées | Mediapart TJG Online - August 3, 2022 0 ITALIAN NEWSEditor’s Be aware: April/Might 2022 Dream of Italy ProblemTJG Online - August 4, 20220 Italian News This Editor’s Be aware initially appeared in the April/Might 2022 subject of Dream of Italy. Members obtain entry to almost 190... INDIAN NEWSBJP, RSS and Hindu Jangran Manch drove FIR towards multifaith prayers in Kanpur college TJG Online - August 4, 2022 US submarine Frank Cable docks in Vizag after Japan, Indonesia and Malaysia visits August 4, 2022 CHIPS Invoice: US President Joe Biden to Signal Invoice to Enhance US Semiconductor Trade on August 9 August 3, 2022 Dewas: Mayor, 45 councilors sworn in August 3, 2022 INDIAN FOODMoong Dal Pakoda | Moong Dal Vada TJG Online - August 4, 2022 Modagam | Pillayarpatti Modakam Recipe August 3, 2022 Jackfruit Seed Pakora Recipe – Raks Kitchen August 3, 2022 16 Unbelievable Espresso Dessert Recipes That You Will Adore by Archana’s Kitchen August 3, 2022 SPANISH NEWSWATCH: Acts of arson declared after big fires rages close to roadside in Ourense’s Verin in Spain’s Galicia TJG Online - August 4, 2022 The the explanation why Chileans are opposing the brand new constitutional draft | World | English version TJG Online - August 4, 2022 Starvation, a posh net of vulnerabilities | Opinion TJG Online - August 4, 2022 USA NewsOrange Line riders brace for longer commute throughout 30-day shutdown TJG Online - August 4, 2022 Indian NewsBJP, RSS and Hindu Jangran Manch drove FIR towards multifaith prayers in Kanpur college TJG Online - August 4, 2022 European NewsCDU chief pulls out of right-wing US-German political discussion board TJG Online - August 4, 2022 LATEST ARTICLES USA NewsOrange Line riders brace for longer commute throughout 30-day shutdownTJG Online - August 4, 20220 Indian NewsBJP, RSS and Hindu Jangran Manch drove FIR towards multifaith prayers in Kanpur collegeTJG Online - August 4, 20220 European NewsCDU chief pulls out of right-wing US-German political discussion boardTJG Online - August 4, 20220 Japanese NewsMarines star Roki Sasaki loses in return to moundTJG Online - August 4, 20220 Italian NewsEditor’s Be aware: April/Might 2022 Dream of Italy ProblemTJG Online - August 4, 20220 French Newsle troll d’Albon sur le micmac Piastri chez AlpineTJG Online - August 4, 20220 Spanish NewsWATCH: Acts of arson declared after big fires rages close to roadside in Ourense’s Verin in Spain’s GaliciaTJG Online - August 4, 20220 Magazine110 + Cute and Pleasant Child Shark Cake ConceptsTJG Online - August 4, 20220 World NewsMexican journalist killed in bar capturing — thirteenth this yr | Freedom of the Press InformationTJG Online - August 4, 20220 Indian FoodMoong Dal Pakoda | Moong Dal VadaTJG Online - August 4, 20220123...209Page 1 of 209 MAGAZINE110 + Cute and Pleasant Child Shark Cake Concepts August 4, 2022 Non-Cheeky Swimsuit Choices For Summer season August 4, 2022 Automobile Air Conditioning Restore Fundamentals: Frequent Indicators and Points August 3, 2022 Reviewing You Made a Idiot of Demise With Your Magnificence by Akwaeke Emezi August 3, 2022 Load more ^{Dodano: 27 kwietnia 2022, 11:21. Rafineria Źródło: Shutterstock / anek.soowannaphoom. Jeszcze niedawno premier Mateusz Morawiecki zapewniał, że Polska ma zamiar zrezygnować z dostaw ropy naftowej z Rosji do końca 2022 roku. Teraz narrację złagodzono. Gazprom wstrzymał przesył gazu ziemnego do Polski. Od 8:00 gazociąg jamalski jest} ^{Przejdź do zawartości Ile dni do matury?KontaktMoje kontoKoszyk Kursy WideoKursy E-bookKorepetycjeFiszkiNotatki i ZadaniaO NasBlog Europa i globalizacjaPiotr Tomkowski2021-09-18T19:52:07+02:00 Zadania maturalne z WOSu Temat: Europa i globalizacja Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008. Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<. Zadanie 1. (SP05) Niżej zamieszczone zostały wykresy zawierające dane dotyczące podziału liczby głosów (w procentach) w Radzie Unii Europejskiej według traktatu nicejskiego (2002 r.) oraz według projektu Konstytucji UE (2003 r.). Wykorzystując zamieszczone poniżej dane, wykonaj polecenia. Kto ile może: Nicea kontra Konstytucja a) Wymień nazwy czterech państw Unii Europejskiej, które zyskałyby najwięcej punktów procentowych głosów w Radzie UE w przypadku wejścia w życie Konstytucji UE, w porównaniu do ustaleń przyjętych w Nicei. b) Napisz, jak zmieniłaby się siła głosu Polski według traktatu nicejskiego i Konstytucji UE oraz wyjaśnij, dlaczego rząd tak stanowczo bronił ustaleń z Nicei. Zmiana siły głosu Polski: Przyjęcie postanowień Konstytucji UE oznaczałoby wzrost siły głosu Polski o [0,24 punktu procentowego] [w porównaniu do ustaleń traktatu nicejskiego] a) Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy. b) Wyjaśnienie : będzie realna groźba dyktatu najsilniejszych państw [Niemcy, Francja] przy wcześniejszej względnej równowadze [liczby głosów]. Zadanie 2. (SP06) Do podanych zadań lub uprawnień instytucji Unii Europejskiej (A – D) przyporządkuj ich nazwy (1 – 5). A) Wypracowuje i koordynuje politykę wewnętrzną i zagraniczną UE, zawiera umowy międzynarodowe. B) Jest głównym organem zarządzającym i wykonawczym Wspólnot Europejskich, reprezentuje ich interesy oraz koordynuje działania Wspólnot, realizuje postanowienia zawarte w traktatach i aktach prawnych. C) Ma prawo uchwalania budżetu, ma prawo przyjmowania nowych członków oraz zatwierdzania układów stowarzyszeniowych, kontroluje pracę Komisji Europejskiej. D) Zapewnia przestrzeganie prawa wspólnotowego, orzeka o zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje Wspólnot z traktatami Wspólnot, rozpoznaje spory między państwami lub między Komisją Europejską i państwami założycielskimi. Jego orzeczenia są bezpośrednio wykonywane w państwach członkowskich. 1) Komisja Europejska 2) Europejski Trybunał Sprawiedliwości 3) Parlament Europejski 4) Trybunał Rewidentów Księgowych (Obrachunkowy) 5) Rada Unii Europejskiej A) – 5 B) – 1 C) – 3 D) – 2 Zadanie 3. (SP06) Podaj pełną nazwę dwóch organizacji pozarządowych działających w Polsce. Polska Akcja Humanitarna, Amnesty International. Zadanie 4. (SP06) Nazwij problemy współczesnego świata, które zostały przedstawione na rysunkach Szymona Kobylińskiego i Plantu. A) terroryzm B) ubóstwo C) konflikty zbrojne D) skażenie środowiska Zadanie 5. (SP07) Przyporządkuj organizacjom A-D właściwe im opisy 1-5. A) Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie B) Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego C) Rada Europy D) Organizacja Narodów Zjednoczonych 1. Organizacja powołana 5 maja 1949 roku w Londynie dla realizacji idei wolności Europy przez rozwój współpracy państw w dziedzinie politycznej, gospodarczej i kulturalnej oraz ochrony praw człowieka i obywatela. 2. Organizacja międzynarodowa działająca na rzecz bezpieczeństwa zbiorowego w Europie oraz pokojowej współpracy w dziedzinie ekonomii, kultury, techniki i nauki między państwami członkowskimi. Jej poprzedniczka – w Dokumencie Kopenhaskim z 1990 roku – określiła standard ochrony praw członków mniejszości narodowych i etnicznych w Europie. 3. Organizacja polityczno-wojskowa powstała jako sojusz zbiorowej obrony, gwarantujący swoim członkom wzajemną pomoc w przypadku agresji wroga. Sojusz został podpisany w Waszyngtonie. 4. Organizacja zrzeszająca szefów rządów państw członkowskich Unii Europejskiej. Głównym jej celem jest prowadzenie nieoficjalnych rozmów, w trakcie których podejmowane są decyzje najwyższej wagi w sprawach politycznych i gospodarczych. 5. Organizacja powołana w 1945 r. na konferencji w San Francisco w celu utrzymania bezpieczeństwa na świecie oraz rozwijania międzynarodowej współpracy politycznej, społecznej i kulturalnej. Zadanie 6. (SP07) Wśród wymienionych pięciu wydarzeń wskaż to, które chronologicznie było pierwsze i to, które było ostatnie. W tabeli obok wydarzenia pierwszego (chronologicznie) umieść liczbę 1, obok ostatniego – liczbę 5. A) Przeprowadzenie referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. B) Przystąpienie Polski do NATO. C) Złożenie przez Polskę wniosku o przystąpienie do Unii Europejskiej. D) Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. E) Uroczyste podpisanie traktatu akcesyjnego w Atenach. Zadanie 7. (SP07) Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej plakatem i wykonaj polecenia. A) Jednym z problemów, który podejmują twórcy plakatu, jest prawo do życia. Napisz, do której generacji praw jest ono zaliczane. B) Nazwij problem ekonomiczny występujący we współczesnym świecie przedstawiony na plakacie. C) Podaj propozycje trzech działań, które rządy państw rozwiniętych mogą podejmować, by rozwiązać problemy przedstawione na plakacie. A) Pierwszej generacji praw człowieka. B) Np. podział na kraje bogate (rozwinięte) i kraje trzeciego świata C) – zlikwidowanie zadłużenia krajów tzw. „trzeciego świata” – pomoc w tworzeniu i rozwijaniu gospodarki państw potrzebujących – wspieranie rządów demokratycznych, które troszczą się o gospodarkę, zdrowie i edukację obywateli swojego kraju Zadanie 8. (SP07) Na podstawie analizy tabeli i własnej wiedzy wykonaj zamieszczone poniżej polecenia. A) Wpisz nazwy dwóch wymienionych w tabeli państw niezaliczanych do krajów postkomunistycznych. B) Podaj nazwę kraju postkomunistycznego, który miał w 2003 r. najwyższy dochód na głowę mieszkańca oraz podaj wysokość tego dochodu. C) Podaj nazwę kraju postkomunistycznego, który miał w 2003 r. najniższy dochód na głowę mieszkańca oraz podaj wysokość tego dochodu. D) Wymień dwie przyczyny, które wpłynęły na lepsze wyniki gospodarcze Malty i Cypru w 2003 r. E) Wymień dwie przyczyny, które wpłynęły na to, że Litwa, Łotwa i Estonia były w 2003 r. jednymi z najbiedniejszych krajów kandydujących do Unii. F) Wymień nazwy dwóch państw, w których odsetek bezrobotnych w 2003 r. był najwyższy. A) Cypr, Malta. B) Nazwa kraju – Słowenia, wysokość dochodu – 17,2 tys. euro. C) Nazwa kraju – Łotwa, wysokość dochodu – 9 tys. euro. D) – Państwa te zawsze miały gospodarkę rynkową, utrzymywały handlowe związki z innymi krajami Europy i światem arabskim. – Są to kraje atrakcyjne turystycznie, czerpiące duże zyski z turystyki. E) – Były częścią ZSRR, nie stanowiły odrębnych państw. – Gospodarka tych państw była słabo rozwinięta (niedostosowana do standardów zachodnioeuropejskich). F) Polska, Słowacja. Zadanie 9. (SP09) Wśród wymienionych w tabeli wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest pierwsze, i to, które jest ostatnie. Obok wydarzenia chronologicznie pierwszego wpisz 1, obok ostatniego wpisz 5. Powstanie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy Europejskiej. B. Przystąpienie Polski do Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego. C. Rozpoczęcie polskiej misji stabilizacyjnej w Iraku. D. Zamach terrorystyczny na Światowe Centrum Handlu (WTC) w Nowym Jorku. E. Wkroczenie wojsk ZSRR do Afganistanu. Zadanie 10. (SP09) W którym roku państwa oznaczone na mapie cyframi 1, 2, 3, 4 przystąpiły do Wspólnot Europejskich/Unii Europejskiej?. 1 – Finlandia, 1995r. 2 – Hiszpania, 1986r. 3 – Węgry, 2004r. 4 – Grecja, 1981r. Zadanie 11. (SP10) Organizacje międzynarodowe – Organizacja Narodów Zjednoczonych. Rozstrzygnij, które zdania zawierają informacje prawdziwe, a które fałszywe. W tabelę obok każdego zdania wpisz odpowiednio: Prawda lub Fałsz. A. Zgromadzenie Ogólne składa się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich ONZ, z których każde ma jeden głos. B. Status stałych członków Rady Bezpieczeństwa ma sześć państw: Chiny, Francja, Niemcy, Rosja, USA i Wielka Brytania. C. Organizacje wyspecjalizowane Narodów Zjednoczonych to międzyrządowe organizacje połączone z ONZ oddzielnymi porozumieniami. D. UNICEF to organizacja koordynująca działania ONZ służące rozwojowi międzynarodowej współpracy kulturalnej, oświatowej i naukowej. A. Prawda B. Fałsz C. Prawda D. Fałsz Zadanie 12. (SP10) Do podanych fragmentów traktatów międzynarodowych dopisz rok ich podpisania oraz nazwy organizacji, które powstały na ich mocy. Nie używaj skrótów. Fragmenty traktatów: A. Jego Królewska Mość Król Belgów, Prezydent Republiki Federalnej Niemiec, Prezydent Republiki Francuskiej, Prezydent Republiki Włoskiej, Jej Królewska Wysokość Wielka Księżna Luksemburga, Jej Królewska Mość Królowa Niderlandów, uznając, że energia atomowa stanowi zasadnicze źródło rozwoju i ożywienia przemysłu, które umożliwi rozprzestrzenienie idei pokoju, […] zdecydowani stworzyć warunki niezbędne do rozwoju silnego przemysłu jądrowego […] B. Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym […] A. rok – 1957 Europejska Wspólnota Energii Atomowej [Euratom] B. rok – 1949 Organizacja Paktu [Traktatu] Północnoatlantyckiego [Pakt / Traktat / Sojusz Północnoatlantycki] Zadanie 13. (SP11) Podaj pełne polskie nazwy wymienionych organizacji międzynarodowych oraz nazwę państwa sąsiadującego z Polską, które należy do obu tych organizacji. – ………………………………………………………………………………………………………………… B. WNP – …………………………………………………………………………………………………………………… C. państwo należące do powyższych organizacji: ……………………………………………………………. A. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie B. Wspólnota Niepodległych Państw (Wspólnota Państw Niepodległych) C. przykład państwa – jedno spośród: – Rosja (Federacja Rosyjska) – Białoruś (Republika Białorusi / Republika Białoruś) – Ukraina Zadanie 14. (SP11) Uzupełnij tytuł mapy, wybierając właściwy rok spośród: 1990, 1991, 1992, 1993. Uzasadnij dokonany wybór. A. Tytuł mapy: Polska i jej sąsiedzi w ……………….. roku B. Uzasadnienie. A. 1993 B. przykład uzasadnienia – jedno spośród: – w 1993 roku nastąpił rozpad Czechosłowacji (CSRF) na dwa państwa: Czechy (Republikę Czeską) i Słowację. – przed 1993 rokiem istniała Czechosłowacja (CSRF). – Czechy (Republika Czeska) i Słowacja są odrębnymi państwami – granice w1993 roku były takie same, jak dziś. Zadanie 15. (SP11) Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia. 9 maja 1950 roku minister spraw zagranicznych Francji przedstawił plan wspólnej z RFN koordynacji w zakresie produkcji węgla i stali oraz poddania przemysłu węglowego i stalowego tych państw ponadnarodowej kontroli. Współpraca miała być otwarta także dla innych państw. Na podstawie: J. Ruszkowski, E. Górnicz, M. Żurek, Leksykon integracji europejskiej, Warszawa 2004. A. Podaj imię i nazwisko polityka, którego dotyczy powyższy tekst. B. Podaj pełną polską nazwę organizacji, która powstała w efekcie realizacji przedstawionego w tekście planu, oraz nazwy niewymienionych w tekście dwóch państw założycielskich tej organizacji. A. Robert Schuman B. organizacja: Europejska Wspólnota Węgla i Stali państwa założycielskie – dwa spośród: – Belgia (Królestwo Belgii), – Holandia (Zjednoczone Królestwo Niderlandów / Królestwo Niderlandów) – Luksemburg (Wielkie Księstwo Luksemburga), – Włochy (Republika Włoska). Zadanie 16. (SP11) Do każdego wydarzenia z zakresu integracji Polski ze strukturami Unii Europejskiej dopisz imię i nazwisko Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, za którego kadencji miało ono miejsce. Wydarzenie: A. ratyfikacja Traktatu Lizbońskiego B. referendum ogólnokrajowe w sprawie ratyfikacji traktatu dotyczącego przystąpienia Polski do Unii Europejskiej C. złożenie wniosku o członkostwo Polski w Unii Europejskiej Prezydent RP: A. Lech Kaczyński B. Aleksander Kwaśniewski C. Lech Wałęsa Zadanie 17. (SP12) Zaznacz w tabeli literą P wydarzenie chronologicznie pierwsze, a literą O – wydarzenie chronologicznie ostatnie. Wydarzenie: A. wstąpienie Polski do Rady Europy B. wstąpienie Polski do Unii Europejskiej C. wstąpienie Polski do Organizacji Narodów Zjednoczonych D. wstąpienie Polski do Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego Zadanie 18. (SP12) Uzupełnij tabelę, wpisując informacje dotyczące umów międzynarodowych stanowiących podstawę integracji europejskiej. A. Paryż B. 1957 C. Maastricht D. 2007 Zadanie 19. (SP12) Na podstawie fotografii i podanych informacji oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę, wpisując nazwiska polityków oraz nazwy instytucji Unii Europejskiej, którymi kierowali w 2011 roku. A. Barroso, Komisja Europejska B. Buzek, Parlament Europejski Zadanie 20. (SP12) Do każdego podanego opisu kompetencji dopisz nazwę właściwej instytucji Unii Europejskiej. A. Jego głównym zadaniem jest kontrola właściwego wykonania budżetu Unii Europejskiej. Zapewnia prawidłowość i zgodność z prawem wszystkich wydatków Unii oraz należyte zarządzanie finansami. B. Zapewnia jednolitą interpretację i stosowanie prawa europejskiego we wszystkich krajach Unii – tak, aby prawo było jednakowe dla wszystkich. Czuwa również nad tym, by wszystkie państwa członkowskie i instytucje unijne wypełniały nałożone na nie zobowiązania prawne. A. Europejski Trybunał Obrachunkowy B. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (UE) Zadanie 21. (SP12) Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw europejskich. Do każdego podanego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie. A. Ukraina, nr 2 B. Włochy (Republika Włoska), nr 7 C. Bośnia i Hercegowina, nr 5 D. Czechy (Republika Czeska), nr 8 E. Bułgaria (Republika Bułgarii), nr 3 Zadanie 22. (SP12) Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia. Czy Polonia nie tylko w USA, ale i w innych bogatych krajach Zachodu może postawić przed sobą kolejny wielki i jednoczący wszystkich cel narodowy? Pięćdziesiąt pięć lat temu był nim protest przeciw jałtańskiej zmowie. Potem była nim walka z komunizmem, a przynajmniej jego bojkot. Na pewien czas takim jednoczącym celem stało się poszerzenie NATO […]. Ku Polonii na Wschodzie zwraca się jedynie w sposób systematyczny i zorganizowany krajowa Wspólnota Polska […]. Ta decyzja o dominacji wschodniego kierunku działalności i skierowaniu tam praktycznie wszystkich sił i środków, jakimi Wspólnota Polska dysponuje, jest wyborem dramatycznym. Oznacza bowiem zaniedbanie kierunku zachodniego […]. Co gorsza, po wielkim zrywie na rzecz poszerzenia NATO polonijne struktury na Zachodzie zdają się na powrót pogrążać w marazmie […]. To od nas w Polsce w dużym stopniu zależy, czy Polonia odrodzi się poprzez młodsze, lepiej wykształcone pokolenia. Tymczasem wolimy przeszkadzać. Przyjęta ostatnio interpretacja ustawy o obywatelstwie zmusza konsulaty RP do odmawiania wiz wjazdowych osobom posiadającym prócz obywatelstwa obcego również polskie. Powinni jeździć do kraju z polskim paszportem. Ale nie zawsze jest im to na rękę, na przykład wówczas, gdy udają się z delegacją dużej firmy na rozmowy handlowe […]. Inny przykład: po upadku komunizmu wielu dwujęzycznych studentów i absolwentów chętnie odbywało wakacyjne bezpłatne staże w polskich placówkach konsularnych i handlowych […]. Tymczasem od kilku lat przyjmowanie przez placówki takich bezpłatnych stażystów jest zakazane, co umotywowano względami bezpieczeństwa i koniecznością zachowania tajemnicy służbowej. Źródło: J. Surdykowski, Marsz, marsz Polonia…, „Wprost”, nr 39/2007. A. Wymień działania Polaków mieszkających na stałe za granicą na rzecz Polski po II wojnie światowej. B. Przedstaw – za autorem tekstu – bariery w podtrzymywaniu polskości przez Polaków mieszkających na stałe za granicą. A. protest przeciwko niekorzystnym dla Polski decyzjom jałtańskim (walka z komunizmem) działania na rzecz przyjęcia Polski do NATO. B. marazm środowisk polonijnych na Zachodzie (brak jednoczącego wszystkich celu) zaniedbanie Polaków na Zachodzie przez Wspólnotę Polską Zadanie 23. (SP12) Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia. Kryteria [polskości], które w świadomości Polaków z Polski okazują się najważniejszymi wyznacznikami tożsamości narodowej […], to: poczucie, że jest się Polakiem, znajomość języka, kultury i historii Polski, posiadanie co najmniej jednego z rodziców narodowości polskiej, posiadanie polskiego obywatelstwa, przestrzeganie polskich obyczajów, a także zamieszkanie i urodzenie się w Polsce, zasługi dla Polski, a wreszcie wiara katolicka. Spośród tych kryteriów polskości pierwsze jest zawsze spełnione ex definitione – wszyscy ci, których jesteśmy skłonni uznać za Polaków uznają siebie za Polaków. Tych, którzy mają […] przodków Polaków, a którzy się za Polaków nie uważają, raczej nie nazwiemy Polakami, co najwyżej potomkami Polaków […]. Najogólniej można wyodrębnić cztery sytuacje społeczne, w których znalazła się ludność polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia za wschodnimi granicami Polski. Prowadzi to do ukształtowania się czterech typów polskości […]. Wydaje się, że sytuacja Polaków na Litwie wyraziście ukazuje typ stosunku do własnej narodowości, który określiłam jako polskość zagrożoną. Jest to stosunek emfatycznie i nieomal obsesyjnie akcentujący polskość wraz ze wszystkimi kryteriami, które wystąpiły w badaniach na terenie Polski. Polacy na Litwie czują się Polakami, znają dobrze język polski, wiedzą dużo o polskiej historii i kulturze, w której są wychowani i wykształceni (sądzę, że więcej niż Polacy zamieszkali w Polsce), są urodzeni na swojej ziemi i na niej mieszkają, znają polską obyczajowość, są także aktywnymi katolikami […]. [Z kolei] na Białorusi, gdzie w wyniku, z jednej strony, polityki narodowościowej ZSRR, a z drugiej „słabości” etnicznej elementu białoruskiego, polskość przeważającej części ludności polskiej jest rozmyta i niepewna […]. Polskość ma tu charakter elitarny i jest ograniczona wśród szerszych grup społecznych do świadomości związków rodzinnych z Polską, niepełnej znajomości języka i mglistych wyobrażeń o kulturze przodków. Wśród polskiej ludności mieszkającej za wschodnią granicą mamy też do czynienia z sytuacją, gdy warunki nie pozwalały na zachowanie jakichkolwiek kryteriów polskości. Są to ludzie, którym zostało tylko poczucie, że jest się Polakiem […]. Ten przypadek [nazwany polskością rezydualną] reprezentują Polacy z Kazachstanu […]. Z sytuacją społeczną, która doprowadziła do istnienia polskości sentymentalnej, zetknęłam się w różnych częściach Syberii. Polacy znaleźli się tam w wyniku indywidualnych zsyłek i przymusowych osiedleń, […] nie tylko byli odcięci od „rdzenia” kultury polskiej, ale także nie mogli zachować odrębności kulturowej – języka, obyczajów, religii […]. Dziś są to ludzie, którzy nie roszczą sobie pretensji do przynależności do narodu polskiego; nie są Polakami w swoim odczuciu i w odczuciu innych, natomiast są świadomi swojego polskiego pochodzenia, podkreślają je, interesują się nim i są przedstawiani przez innych jako potomkowie Polaków […]. Źródło: E. Nowicka, Polacy czy cudzoziemcy? Polacy za wschodnią granicą, Kraków 2000. A. Podaj nazwę, jaką autorka tekstu określiła typ polskości nieoznaczający polskiej tożsamości narodowej. B. Podaj nazwy dwóch wyznaczników tożsamości polskiej funkcjonujących w świadomości Polaków z Polski, które nie są charakterystyczne dla reprezentantów polskości zagrożonej. A. polskość sentymentalna B. polskie obywatelstwo zamieszkiwanie w Polsce. Przyznaje się także punkty za poprawne zapisy czasownikowe dotyczące Polaków z Polski (mają powyższe wyznaczniki) lub Polaków na Litwie (nie mają powyższych wyznaczników). Zadanie 24. (SP13) Do każdej fotografii oraz nazwy funkcji polityka w 2012 roku dopisz jego nazwisko. A. Merkel B. Obama C. Barroso D. Ki-Moon (Ki-Mun) Zadanie 25. (SP13) Na podstawie mapy politycznej oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw Europy. Do każdego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie. A. Francja (Republika Francuska), 3 B. Białoruś (Republika Białoruś / Republika Białorusi), 4 C. Finlandia (Republika Finlandii), 5 D. Węgry, 2 E. Turcja (Republika Turcji), 1 Zadanie 26. (SP13) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. A. pierwsze w Polsce wybory do Parlamentu Europejskiego B. polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej C. ratyfikacja przez Polskę traktatu lizbońskiego D. przystąpienie Polski do Rady Europy Zadanie 26. (SP13) Do każdego opisu stosunków Polski i państwa z nią sąsiadującego dopisz nazwę tego państwa. Opis stosunków Polski z państwem sąsiadującym: A. Stosunki uregulowano w 1994 roku traktatem o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. Polska skutecznie popierała starania tego państwa o członkostwo w UE i NATO. Ostatnio między obydwoma państwami nastąpiło ochłodzenie stosunków w związku z polityką narodowościową tego kraju. B. Stosunki uregulowano w 1992 roku traktatem o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy. Są one najczęściej dość chłodne i nieufne, a do problemów należały kwestia członkostwa Polski w NATO oraz wprowadzone przez ten kraj embargo na import polskiego mięsa. Niełatwe jest także rozliczenie wielu bolesnych wydarzeń z przeszłości, choćby kwestii katyńskiej. A. Litwa (Republika Litewska) B. Rosja (Federacja Rosyjska) Zadanie 27. (SP13) Podkreśl nazwę aktu prawnego, w wyniku którego utworzono Unię Europejską. A. traktat lizboński B. traktat paryski C. traktat z Maastricht D. traktat z Schengen Zadanie 28. (SP14) Rozpoznaj osoby znane z działalności na rzecz rozwoju praw człowieka i nagrodzone za tę działalność Pokojową Nagrodą Nobla – podpisz fotografie. A. Dalajlama XIV (Tenziu Gjaco) B. Matka Teresa z Kalkuty (Agnes Gonxha Bojaxhiu / Maria Teresa od Dzieciątka Jezus) C. Martin Luther King Zadanie 29. (SP14) Do każdego opisu kompetencji dopisz nazwę organu Organizacji Narodów Zjednoczonych. A. Zgromadzenie Ogólne B. Rada Bezpieczeństwa C. Rada Gospodarczo-Społeczna (Społeczno-Gospodarcza / Gospodarcza i Społeczna) Zadanie 30. (SP14) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. A. Ratyfikacja traktatu lizbońskiego przez Polskę. B. Podpisanie traktatu akcesyjnego przez Polskę. C. Przystąpienie Polski do strefy Schengen. D. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. Zadanie 31. (SP14) Na podstawie wykresu i tekstu źródłowego wykonaj polecenia. Polską wizję zjednoczonej Europy można scharakteryzować za pomocą trzech haseł: konkurencyjność, solidarność, otwartość. Istotne jest dążenie do głębszej integracji europejskiej – zarówno gospodarczej, jak i politycznej. Należy także wzmocnić instytucje europejskie, aby mogły skutecznie realizować powierzane im zadania. W koncepcji docelowej pożądane jest, aby Unia Europejska przybrała postać unii politycznej. Nie należy tej wizji traktować jako superpaństwa eliminującego gospodarcze czy tożsamościowe interesy poszczególnych państw członkowskich. […] Istnieje konieczność poprawy funkcjonowania strefy euro. Ze względu na potencjalne szkody dla całego projektu integracji europejskiej kluczowe jest stworzenie takiej architektury współpracy, w tym zarządzania gospodarczego, aby nie nastąpiło pogłębienie podziału między państwami strefy euro oraz spoza niej. Akcesja Polski do strefy euro będzie mogła nastąpić dopiero wtedy, gdy warunki w niej panujące się ustabilizują, a Polska będzie na to przygotowana pod względem makroekonomicznym i prawnym. Na podstawie: Priorytety polskiej polityki zagranicznej 2012–2016, A. Rozstrzygnij, czy deklaracje większości respondentów są zgodne z kierunkiem rozwoju Unii Europejskiej przedstawionym w dokumencie. Odpowiedź uzasadnij. B. Wymień warunki przystąpienia Polski do strefy euro przedstawione w dokumencie. A. Tak. Największy odsetek respondentów uważa, że Europa powinna zjednoczyć się jeszcze bardziej. Jest to zgodne z dokumentem, z którego wynika, że należy dążyć do głębszej integracji. B. – stabilizacja strefy euro – przygotowanie Polski pod względem ekonomicznym Zadanie 32. (SP14) Na podstawie mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenia. Podkreśl odpowiedź zawierającą numery wskazujące na mapie państwa, które podpisały traktat powołujący do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. A. 1, 5 B. 6, 9 C. 3, 8 D. 2, 10 Podkreśl odpowiedź zawierającą numery wskazujące na mapie państwa, które przystąpiły do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku. A. 6, 7 B. 3, 9 C. 4, 5 D. 1, 8 Podkreśl odpowiedź zawierającą numery wskazujące na mapie państwa, na terenie których znajdują się siedziby Parlamentu Europejskiego. A. 2, 7 B. 3, 7 C. 1, 3 D. 1, 10 D. 2. C. 3. A. Zadanie 33. (SP14) Podkreśl poprawne dokończenie zdania. Skrótowiec widoczny na ilustracji wskazuje na: A. Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci. B. Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców. C. Komitet Ekspertów ds. Prawnych Aspektów Azylu Terytorialnego, Uchodźców i Bezpaństwowców. D. Agencję Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy Uchodźcom Palestyńskim. B. Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców. Zadanie 34. (SP14) Scharakteryzuj problem uchodźstwa w aspekcie politycznym, społeczno-kulturowym i ekonomicznym. Zaproponuj działania instytucji krajowych i unijnych mogące przyczynić się do integracji uchodźców ze społeczeństwami europejskimi. Odwołaj się do materiałów źródłowych z zadań 30–32. Znasz odpowiedź? Napisz na adres: kontakt@ lub na naszego Facebooka. Zadanie 35. (SP15) Na podstawie mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenia. A. Referenda i lokalne zgromadzenia ludowe to formy demokracji bezpośredniej najczęściej współcześnie stosowane w …………………………………… . Państwo to zostało oznaczone na mapie numerem ………………. . B. Przedstaw zaletę i wadę form demokracji bezpośredniej zaprezentowanych w punkcie A. A. Szwajcarii / Konfederacji Szwajcarskiej; 4. B. Zaleta – aktywizacja obywateli; wada – wysokie koszty realizacji. Zadanie 36. (SP15) Uzupełnij schemat – do każdej nazwy aktu prawnego dotyczącego ochrony praw i wolności człowieka dopisz nazwę właściwej organizacji. Odpowiedzi wybierz spośród: Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Rada Europy, Unia Europejska. A. Organizacja Narodów Zjednoczonych B. Rada Europy C. Unia Europejska Zadanie 37. (SP15) Uzupełnij zdania dotyczące polskiej polityki zagranicznej – wpisz nazwy: programu (A.), państwa (B.) i dokumentu (C.). Polska jest inicjatorem programu Unii Europejskiej (A.) ……………………………………, którym objęto sześć państw wchodzących do 1991 roku w skład ZSRR. Spośród nich dwa graniczą z Polską – są to Białoruś i (B.) ……..………………………. . Program ten ułatwia obywatelom tych państw uzyskanie (C.) ……..…………………….., co warunkuje ich wjazd na obszar strefy Schengen. A. Partnerstwo Wschodnie B. Ukraina C. wizy Zadanie 38. (SP15) Spośród zdań dotyczących Organizacji Narodów Zjednoczonych wybierz dwa zdania prawdziwe. Zaznacz P przy tych zdaniach. A. Konferencja założycielska ONZ zakończyła się w 1946 roku podpisaniem Karty Narodów Zjednoczonych. B. W Zgromadzeniu Ogólnym ONZ każde państwo członkowskie dysponuje jednym głosem. C. Rada Bezpieczeństwa ONZ składa się z 5 stałych i 15 niestałych członków. D. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości to główny organ sądowy ONZ. E. FAO to organ wyspecjalizowany ONZ zajmujący się rozwojem współpracy międzynarodowej w dziedzinie oświaty, nauki i kultury. Zadanie 39. (SP15) Uzupełnij tabelę – do każdego numeru dopisz polską nazwę państwa oraz zaznacz znakiem ,,X” każdą organizację międzynarodową, której jest ono członkiem. Stany Zjednoczone Ameryki / USA – ONZ, NATO 2. Francja / Republika Francuska – ONZ, NATO, UE 3. Rosja / Federacja Rosyjska – ONZ 4. Chińska Republika Ludowa / Chiny / ChRL – ONZ Zadanie 29. (SP15) Uporządkuj chronologicznie traktaty dotyczące integracji europejskiej. Traktat chronologicznie pierwszy zaznacz w tabeli literą P, a chronologicznie ostatni – literą O. Traktat dotyczący integracji europejskiej: A. traktat z Maastricht B. traktat lizboński C. traktat z Nicei D. traktat paryski Zadanie 40. (SP15) Odwołując się do danych z wykresu, przedstaw, jak zmieniła się ocena respondentów dotycząca międzynarodowej sytuacji Polski w ciągu roku po jej wejściu do Unii Europejskiej. Wraz ze wzrostem dobrych ocen międzynarodowej sytuacji Polski maleje ilość złych ocen respondentów, w latach 2004–2005 dobra ocena wzrosła z ok. 43% do 60%, a zła – spadła z ok. 41% do 26%. Zadanie 41. (SP15) Wybierz dwa zdania, w których zawarte są opinie. W wyznaczone miejsca wpisz litery, którymi oznaczono te zdania. A. Kolejne miliony internautów z Afryki, Azji, Ameryki Południowej podłączają się do sieci. B. Tylko w Indiach prawie pół miliarda mieszkańców nie skończyło jeszcze 25 lat, a niemal wszyscy korzystają już z telefonów komórkowych. C. W sąsiednim Pakistanie z internetu korzysta już ok. 30% mieszkańców. D. Nie inaczej jest w Afryce, gdzie nawet w Somalii konkuruje ze sobą kilku operatorów sieci komórkowych, choć do dziś w tym kraju praktycznie nie działa rząd. E. Ekonomiści piszą, że obecne przebudzenie gospodarcze krajów afrykańskich było niemożliwe bez telekomunikacyjnej rewolucji – upowszechnieniu dostępu do telefonów i internetu przypisują oni połowę wzrostu PKB. F. Symboliczny przełom nastąpił w 2005 roku, społeczność internautów na świecie osiągnęła wtedy 900 milionów: połowa z nich zamieszkiwała kraje rozwinięte, połowa – rozwijające się. Na podstawie: E. Bendyk, Dzieci Wielkiego Brata, „Polityka” 2013, nr 25. Zdania zawierające opinie – D, F Zadanie 42. (SP16) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. Wydarzenie: A. Przyjęcie Polski do Rady Europy. B. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. C. Przyjęcie Polski do Paktu Północnoatlantyckiego. D. Powołanie przez Polskę Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zadanie 43. (SP16) O instytucji UE […] nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne […]. Traktat o Unii Europejskiej UE 2012, C 326 (tekst uwzględniający zmiany wprowadzone traktatem z Lizbony). a) Zaznacz nazwę instytucji, której kompetencje określono w podanym przepisie prawnym. Rada (Rada UE) B. Rada Europejska C. Komisja Europejska D. Parlament Europejski b) Podaj nazwisko polityka, który pełnił w 2015 roku funkcję przewodniczącego instytucji, której kompetencje określono w podanym przepisie prawnym. Zadanie 44. (SP16) Fragment mapy politycznej Europy Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę – do każdej informacji o państwie dopisz nazwę tego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. A. Szwajcaria / Konfederacja Helwecka / Konfederacja Szwajcarska, 3 B. Rumunia, 6 C. Czechy / Republika Czeska, 1 D. Słowacja / Republika Słowacka, 2 Zadanie 45. (SP17) Na podstawie podanych informacji oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę. A. Ban Ki-Moon / Ban Gi-Mun / Ban Ki-Mun B. Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego / Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego / Pakt Północnoatlantycki / Traktat Północnoatlantycki C. Przewodniczący Rady Europejskiej Zadanie 46. (SP17) Fragment mapy politycznej Europy i Azji a) Podaj numery, którymi oznaczono na mapie państwa tworzące Trójkąt Weimarski. b) Zaznacz odpowiedź z numerami wszystkich państw tworzących Grupę Wyszehradzką. A. 2, 3, 4, 5 B. 3, 4, 5, 6 C. 4, 5, 6, 7 D. 4, 6, 7, 8 c) Uzupełnij tabelę dotyczącą państw Europy – do każdej informacji dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie. a) 1, 3, 5. b) C c) A. Szwajcaria / Konfederacja Szwajcarska / Konfederacja Helwecka, 2; B. Rumunia, 8 C. Mołdawia / Republika Mołdawii, 9 Zadanie 47. (SP17) O instytucji UE: […] wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy. Czuwa […] nad stosowaniem Traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie. […] Wykonuje budżet i zarządza programami. Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające, zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. […] Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej, a) Zaznacz nazwę instytucji, której kompetencje określono w przytoczonym fragmencie traktatu. Rada B. Komisja Europejska C. Parlament Europejski D. Trybunał Sprawiedliwości b) Podaj nazwisko przewodniczącego instytucji, której kompetencje określono w przytoczonym fragmencie traktatu. Zadanie 48. (SP17) a) Podaj pełną nazwę organizacji, której skrótowiec umieszczono na plakacie. b) Podaj nazwę kontynentu i cel akcji, których dotyczy plakat. a) Polska Akcja Humanitarna b) Nazwa kontynentu – Afryka; cel akcji – zaopatrzenie w bieżącą wodę Zadanie 49. (SP17) Zaznacz dwa zdania, w których zawarte są tylko fakty. A. Istotnym czynnikiem napędzającym ekologizm okazał się sprzeciw wobec broni jądrowej. B. Z czasem pojawiały się kolejne postulaty – ochrony wielorybów, rozwiązania problemu chemicznych odpadów, kosztów środowiskowych wydobycia ropy naftowej. C. Działacze ruchu zażarcie walczą z GMO. D. Jeden z dawnych działaczy – S. Brand – stwierdził, że energetyka jądrowa i GMO niosą za sobą więcej korzyści niż zagrożeń. E. W związku z tym również wielkie ruchy ekologiczne powinny zmodyfikować swoje poglądy w kierunku ekopragmatycznym. F. Obecnie szanse na to są bardzo małe. Na podstawie: M. Rotkiewicz, Ekologizm Zadanie 50. (SP17) Wykres. Szacunkowa liczba emigracji z Polski do państw UE na pobyt czasowy w latach 2004–2012 (w tys.) oraz stopa bezrobocia w Polsce (w %) Przytaczając zaprezentowane dane, przedstaw zależność widoczną na wykresie w odniesieniu do lat 2004–2007. Im większa liczba polskich migrantów w państwach UE, tym mniejsza stopa bezrobocia w Polsce. W 2004 roku stopa bezrobocia wynosiła w Polsce ok. 19%, a liczba emigrantów polskich w UE – 750 tys., natomiast w 2007 roku analogiczne dane wyniosły ok. 11% i 1,86 mln. Zadanie 51. (SP18) O państwach sąsiadujących z Rzecząpospolitą Polską Opis A. Państwo unitarne, które w 1991 roku stało się niepodległe. Jako republika radziecka było członkiem założycielem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Od 2014 roku jest krajem stowarzyszonym z Unią Europejską. Opis B. Państwo unitarne, które w 1991 roku stało się niepodległe. Jako republika radziecka było członkiem założycielem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Jako jedyne państwo Europy Wschodniej nie jest członkiem Rady Europy. Opis C. Państwo federalne, którego terytorium zostało powiększone w 1990 roku. Do Organizacji Narodów Zjednoczonych przystąpiło w 1973 roku. Było jednym z inicjatorów integracji europejskiej po II wojnie światowej. Fragment mapy politycznej Europy: Uzupełnij tabelę – do każdego opisu dopisz nazwę właściwego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. A. Ukraina, 4 B. Białoruś / Republika Białorusi, 5 C. Niemcy / Republika Federalna Niemiec, 1 Zadanie 52. (SP18) Schemat. Państwa członkowskie organizacji międzynarodowych. Informacje o organizacjach: Uzupełnij tabelę – do każdego zestawu państw członkowskich organizacji międzynarodowej wymienionych na schemacie dopisz pełną nazwę tej organizacji i numer, którym oznaczono informacje jej dotyczące. A. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, 2 B. Rada Europy, 1 C. Organizacja Paktu / Traktatu Północnoatlantyckiego, 3 D. Unia Europejska, 4 Zadanie 53. (SP19) Schemat. Organy ONZ Podaj nazwy organów oznaczonych na schemacie literami (A i B). A. Rada Bezpieczeństwa B. Zgromadzenie Ogólne Zadanie 54. (SP19) Fragment mapy politycznej Europy Uzupełnij tabelę – do każdej informacji dopisz nazwę właściwego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. Pierwszy wiersz – Chorwacja, 2 Drugi wiersz – Słowenia, 1 Trzeci wiersz – Austria, 4 Zadanie 55. (SP19) Mapa. Migracje specjalistów w Unii Europejskiej w latach 2003–2014 a) Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. W większości państw Grupy Wyszehradzkiej w latach objętych badaniem odnotowano ujemne saldo migracji specjalistów. 2. W państwach bałtyckich imigracja specjalistów przekroczyła 1000 osób. 3. W państwach Beneluksu liczba emigrujących specjalistów przekroczyła liczbę imigrujących specjalistów. b) Podaj przyczyny procesów przedstawionych na mapie (po jednej o charakterze politycznym i społeczno-ekonomicznym). a) 1. P, 2. F, 3. F b) – przyczyna polityczna – Utworzenie strefy Schengen, rozszerzenie UE w XXI wieku. – przyczyna społeczno-ekonomiczna – Wyższe zarobki w państwach „starej Unii”. Zadanie 56. (SR06) Na podstawie zamieszczonego tekstu wykonaj polecenie. Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy Tytuł I. Definicja i cele Unii Artykuł I-2. Wartości Unii Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawa, jak również poszanowania praw człowieka, w tym osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne Państwom Członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn. Artykuł I-5. Stosunki między Unią a Państwami Członkowskimi 1. Unia szanuje równość Państw Członkowskich wobec Konstytucji, jak również ich tożsamość narodową, nierozerwalnie związaną z ich podstawowymi strukturami politycznymi i konstytucyjnymi, w tym w odniesieniu do samorządu lokalnego i regionalnego. Szanuje podstawowe funkcje państwa, w tym mające na celu zapewnienie jego integralności terytorialnej, utrzymanie porządku publicznego oraz ochronę bezpieczeństwa narodowego. […] Tytuł III. Kompetencje Unii Art. I-11. Zasady podstawowe[…] 3. Zgodnie z zasadą pomocniczości, Unia w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii. 4. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, zakres i forma działania Unii nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Konstytucji.[…] Napisz, jakie założenia leżą u podstaw zasady pomocniczości i zasady proporcjonalności działania Unii Europejskiej w odniesieniu do Państw Członkowskich. Zadanie 57. (SR06) Na podstawie tekstu skonfrontuj koncepcję programową Unii Europejskiej (wartości i relacje między UE a Państwami Członkowskimi) i zasady jej pomocniczego działania z pojęciem ojczyzny, dobra wspólnego i patriotyzmu. Czy dostrzegasz w niej zagrożenie dla tożsamości narodu politycznego, czy szansę dla jego promocji? Omów dwa przykłady. Rozpoznanie tożsamości narodowej i podmiotowości struktur politycznych i konstytucyjnych Państw Członkowskich. Pierwszeństwo struktur lokalnych i narodowych przed unijnymi w dziedzinach, które nie zostały przekazane do wyłącznej kompetencji UE. Ograniczenie działań UE tylko do tych, które są konieczne do osiągnięcia celów Konstytucji. „Analiza pojęcia ojczyzny i jej związku z ojcostwem i rodzeniem tłumaczy zasadniczo wartość moralną patriotyzmu. Jeśli pytamy o miejsce patriotyzmu w Dekalogu, to odpowiedź jest jednoznaczna: wchodzi on w zakres czwartego przykazania, które zobowiązuje nas, aby czcić ojca i matkę. […] Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: umiłowanie historii, tradycji, języka czy samego krajobrazu ojczystego. Jest to miłość, która obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu. Próbą dla tego umiłowania staje się każde zagrożenie tego dobra, jakim jest ojczyzna. […] Ojczyzna jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli jako taka, jest też wielkim obowiązkiem. Analiza dziejów dawniejszych i współczesnych dowodzi, że Polacy mieli odwagę, nawet w stopniu heroicznym, dzięki której potrafili wywiązywać się z tego obowiązku, gdy chodziło o obronę ojczyzny jako naczelnego dobra. Nie oznacza to, że w niektórych okresach nie można było dostrzec osłabienia tej gotowości do ofiary, jakiej wymagało wprowadzanie w życie wartości i ideałów związanych z pojęciem ojczyzny. Były to te momenty, w których prywata i tradycyjny polski indywidualizm dawały o sobie znać jako przeszkody. […] Tożsamość kulturalna i historyczna społeczeństw jest zabezpieczana i ożywiana przez to, co mieści się w pojęciu narodu. Oczywiście, trzeba bezwzględnie unikać pewnego ryzyka: tego, ażeby ta niezbywalna funkcja narodu nie wyrodziła się w nacjonalizm. XX stulecie dostarczyło nam pod tym względem doświadczeń skrajnie wymownych, również w świetle ich dramatycznych konsekwencji. W jaki sposób wyzwolić się od tego zagrożenia. Charakterystyczne dla nacjonalizmu jest bowiem to, że uznaje dobro własnego narodu i tylko do niego dąży, nie licząc się z prawami innych. Patriotyzm natomiast, jako miłość ojczyzny, przyznaje wszystkim innym narodom takie same prawo jak własnemu, a zatem jest drogą do uporządkowanej miłości społecznej”. Źródło: Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005, s. 71–73. Unia Europejska opiera się na określonych wartościach, które warunkują kształt jej instytucji, ich działania, relacje między organami wspólnotowymi a państwami członkowskimi oraz charakter instrumentów prawnych. Mimo że u podstaw powstania Unii Europejskiej znajdowała się koncepcja współpracy gospodarczej, to zgodnie z zamierzeniem ojców zjednoczonej Europy miała ona służyć budowie społeczeństwa europejskiego opartego na takich wartościach, jak pokój, poszanowanie podmiotowości ludzi i kultur oraz rozwój współpracy w tych dziedzinach. W związku z tym, do podstawowych idei Unii Europejskiej, niezatraconych mimo fiaska Traktatu Konstytucyjnego, należy poszanowanie godności osoby ludzkiej i praw człowieka, obrona demokracji, wolności i równości obywateli Unii i państw członkowskich, jak również organizowanie działań Unii Europejskiej na zasadach solidarności, pomocniczości i proporcjonalności. Nie ma wątpliwości, że integracja europejska stanowi wyzwanie dla tradycyjnych wartości i pojęć, czasem odbierane jako zagrożenie. Do zespołu tych wartości należy idea ojczyzny (rozumianej jako zbiorowość kulturowa, narodowa i jako system wartości), oparta na silnie podkreślanej koncepcji państwa narodowego. Wiąże się z nią idea patriotyzmu wyrastająca z doświadczenia obrony tożsamości narodowej przed obcymi wpływami. W tym kontekście pojawia się też doktryna dobra wspólnego – działania zorientowanego na identyfikację i obronę interesu wyrastającego ponad sumę interesów jednostkowych – przez niektórych wpisywana w kontekst integracji europejskiej. Wydaje się, że szereg tych obaw jest złudnych. Zgodnie z zapisami „Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy”, który stanowi przecież zbiór obowiązujących praw, w centrum funkcjonowania UE znajduje się podmiotowość państw członkowskich. Wyraża ją przekonująco mocne akcentowanie roli zasady pomocniczości, zgodnie z którą Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie. Uznaje ona pierwszeństwo działań państw członkowskich, natomiast swoje kompetencje uzasadnia troską o prawidłową realizację przywołanych przeze mnie na początku wartości, które UE chroni. Z drugiej strony pragnę zwrócić uwagę na rolę prawa wtórnego europejskiego (dyrektywy, rozporządzenia itp.), które zgodnie z zasadami prawnego moralizmu lub paternalizmu (jest o nich mowa w tekście Michała Królikowskiego pt. „Czyje cele, które wartości”) może kreować określoną, własną wizję porządku prawnego. Nadużywanie działań odwołujących się do tych zasad, mogłoby z kolei doprowadzić do ograniczania tych prawnych rozwiązań krajowych, które chronią odpowiednio zidentyfikowane dobro wspólne. Obawa, którą wyraziłam, zostaje jednak osłabiona dzięki respektowaniu zasad proporcjonalności i pomocniczości oraz uznawaniu podmiotowości państw członkowskich. Organy UE nie mogą – przynajmniej teoretycznie – narzucać danemu narodowi swojej woli wbrew dobru wspólnemu, o ile da się je pogodzić z wartościami wspólnymi dla wszystkich narodów europejskich. Trudno nie spostrzec, że integracja europejska nie stanowi realnego zagrożenia dla prawidłowo ujętego pojęcia patriotyzmu i ojczyzny. Jak zauważa Jan Paweł II, serce każdego narodu politycznego i kulturowego, a zatem takiego, który związany jest z tożsamością kulturowo-historyczną, stanowi pojęcie ojczyzny – tego, co ojczyste, związane z dziedzictwem rodaków, dobrem bliskim każdemu z nas i jednocześnie przez nas wszystkich dzielonym. Jest nim również pojęcie patriotyzmu, które podkreśla znaczenie narodu i ojczyzny, ale jednocześnie nie przeradza się w zamknięty i niechętny innym nacjonalizm. Pozwala obrać „drogę do uporządkowanej miłości społecznej”, a przecież nie sposób zaprzeczyć, że droga ta opiera się na poszanowaniu dobra wspólnego tak poszczególnych narodów, jak i „narodu europejskiego”, uznaniu zasady pomocniczości i pluralizmu. Wskazuje się, że integracja europejska może stanowić sama z siebie zaprzeczenie tradycyjnego ujęcia idei państwa narodowego. W świetle powyższych uwag taka teza nie wydaje się do końca trafna. Warto chyba powołać się, parafrazując nieco, raz jeszcze na Jana Pawła II, który przestrzegając nas przed nadmiernym indywidualizmem i prywatą, oponował przeciwko nadmiernym tendencjom separatystycznym odnoszącym się do podmiotowości wspólnot kulturowych. Prawdą jest, że proces integracji powoduje, że państwa przestają być typowymi suwerenami, w pełni niezależnymi od zewnętrznego podmiotu, ale stają się członkami wspólnego i zorganizowanego działania, które przez przyjęcie pewnej formy organizacyjnej ogranicza ich niezależność. Jednak z drugiej strony wspiera realizację dzielonych przez nie celów i wartości, stanowiąc dla narodu kolejną szansę jego promocji. Zadanie 58. (SR07) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy opisanych regionalnych inicjatyw integracji i współpracy międzynarodowej. Grupa Wyszehradzka 2. Trójkąt Weimarski 3. Rada Państw Morza Bałtyckiego Zadanie 59. (SR08) Wśród wymienionych czterech etapów rozszerzania wspólnot europejskich o nowe państwa wskaż ten, który chronologicznie był pierwszy i ten, który był ostatni. W tabeli obok etapu chronologicznie pierwszego wpisz liczbę 1 oraz rok rozszerzenia, obok ostatniego liczbę 4 oraz rok rozszerzenia. C. Dania, Irlandia, Wielka Brytania – 1 – 1973 A. Bułgaria, Rumunia – 4 – 2007 Zadanie 60. (SR08) Do poszczególnych charakterystyk dopisz pełne polskie nazwy organizacji regionalnych działających w Azji i Europie. Środkowoeuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu 2. Organizacja na Rzecz Demokracji i Rozwoju Ekonomicznego 3. Stowarzyszenie Wolnego Handlu Zadanie 61. (SR09) W poniższej tabeli przedstawiono wydarzenia składające się na proces integracji Polski z Unią Europejską. Ponumeruj je liczbami 1 – 5 według kolejności chronologicznej. Przy najwcześniejszym wydarzeniu wpisz 1. Zadanie 62. (SR09) Na mapie konturowej oznaczono wybrane państwa europejskie cyframi 1, 2, 3. Wpisz do tabeli nazwy tych państw. Postaw X przy państwach, które należą do: – Unii Europejskiej, – NATO. Austria i znak X przy UE 2. Norwegia i znak X przy NATO 3. Portugalia i znak X przy UE oraz przy NATO Zadanie 63. (SR10) Podaj nazwy organów (organizacji) upoważnionych przez ONZ do: a) podejmowania działań na rzecz ochrony dzieci, przezwyciężania przeszkód w ich rozwoju, takich jak bieda, przemoc, choroby i dyskryminacja. b) zapewniania międzynarodowej ochrony uchodźcom i poszukiwania trwałych rozwiązań problemu uchodźców na świecie. a) UNICEF [Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci; FNZ Pomocy Dzieciom, United Nations Children’s Fund] b) UNHCR [Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców; Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców; United Nations High Commissioner for Refugees] Zadanie 64. (SR10) Mapy przedstawiają proces rozwoju terytorialnego Unii (Wspólnot) Europejskiej. Do zamieszczonych map dobierz odpowiadające im tytuły. W wyznaczone miejsca wpisz właściwe numery. Tytuły: 1. Wspólnoty Europejskie w styczniu 1973 r. 2. Wspólnoty Europejskie w styczniu 1981 r. 3. Unia Europejska w maju 2004 r. 4. Unia Europejska w styczniu 2007 r. Mapa A. – 1 [Wspólnoty Europejskie w styczniu 1973 r.] Mapa B. – 3 [Unia Europejska w maju 2004 r.] Zadanie 65. (SR10) Podaj stałych członków Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. Odpowiedzi wybierz spośród: Niemcy, Francja, Japonia, Rosja, USA, Kanada. Stali członkowie Rady Bezpieczeństwa Francja, Rosja, USA Zadanie 66. (SR10) Do których krajów oznaczonych na mapie Afryki numerami 1–4 odnoszą się informacje z raportów Amnesty International? W tabelę wpisz właściwe nazwy krajów i właściwe numery. A. Ruanda [Rwanda] – 4 B. Sudan – 2 Zadanie 67. (SR11) Uzupełnij tekst. W odpowiednie miejsca wpisz: A – nazwę organizacji międzynarodowej, B – nazwę miasta. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności została przyjęta przez państwa członkowskie (A) ………………………………………………… w 1950 roku. Pozwala ona obywatelom państw sygnatariuszy na składanie skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w (B) ……………………………………….. . A. Rady Europy B. Strasburgu Zadanie 68. (SR11) Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy scharakteryzowanych państw oraz odpowiednie numery, którymi oznaczono je na mapie. A. Słowenia (Republika Słowenii) – 2 B. Bośnia i Hercegowina – 4 C. Chorwacja (Republika Chorwacji) – 6 Zadanie 69. (SR11) Rozstrzygnij, które zdania dotyczące organizacji międzynarodowych zawierają informacje prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz. A. Kazachstan jest państwem członkowskim OBWE. B. Kuwejt jest państwem członkowskim OPEC. C. Szwajcaria jest państwem członkowskim NATO. A. prawda B. prawda C. fałsz Zadanie 70. (SR11) Spośród podanych kompetencji instytucji Unii Europejskiej podkreśl dwie przynależne Komisji Europejskiej. A. prawo zawierania w imieniu Unii Europejskiej umów międzynarodowych, które wiążą wszystkie państwa członkowskie B. nadzór nad zgodnością polityki gospodarczej poszczególnych państw z przyjętymi zaleceniami C. przedstawianie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej projektów aktów prawnych D. reprezentowanie Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej, na przykład podczas negocjowania umów Przykład poprawnej odpowiedzi dwie spośród: B., C., D. Zadanie 71. (SR12) Uzupełnij tabelę, wpisując miejsca podpisania umów międzynarodowych stanowiących podstawę integracji europejskiej. Zadanie 72. (SR13) Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw członkowskich Unii Europejskiej. Do każdego opisu elementów ustroju dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie. A. Francja (Republika Francuska), 3 B. Hiszpania (Królestwo Hiszpanii), 2 C. Austria (Republika Austrii), 6 Zadanie 73. (SR13) Do każdego opisu dopisz nazwę właściwego zjawiska. Odpowiedzi wybierz spośród: afrykanizacja, apartheid, bałkanizacja, globalizacja. A. globalizacja B. afrykanizacja C. bałkanizacja Zadanie 74. (SR13) Do każdego logo oraz informacji o działalności organizacji wyspecjalizowanej ONZ dopisz jej pełną polską nazwę. A. Międzynarodowa Organizacja Pracy B. Światowa Organizacja Zdrowia Zadanie 75. (SR13) Na podstawie mapy politycznej oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw Afryki. Do każdego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie. A. Egipt (Arabska Republika Egiptu), 1 B. Libia, 7 Zadanie 76. (SR13) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. A. przyjęcie Polski do Rady Europy B. przystąpienie Polski do Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego C. początek formalnego członkostwa Polski, Słowacji, Czech i Węgier w Grupie Wyszehradzkiej D. podpisanie przez Polskę Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie Zadanie 77. (SR13) Na podstawie tekstów źródłowych wykonaj polecenia. Tekst 1 Grecy protestują nie dlatego, że są leniwi, nie chce im się reform wymaganych przez Unię, tylko dlatego, że mają już dość. Coraz wyższych cen i podatków, klientelizmu, korupcji i niespełnionych obietnic kolejnych rządów. Większość Greków jest przekonana, że pieniądze z MFW i Unii Europejskiej nie wyszły Grecji na dobre – nawet jeśli chwilowo uchroniły ją przed bankructwem. Pieniądze, które w ostatnim roku zasiliły grecką kasę, okupione bolesnym reformami, nie zatrzymały kryzysu. W Grecji w ostatnim roku wzrosły VAT oraz akcyza na alkohol, papierosy i benzynę. Wynagrodzenia zmniejszyły się średnio o 20%. Zamrożono renty i emerytury, zlikwidowano 400 tys. miejsc pracy. Czy to naprawdę takie dziwne, że ludzie wychodzą na ulicę? – przekonuje Christos, Grek mieszkający od kilku lat w Polsce. Na podstawie: D. Sturis, Współczesny Zorba, „Polityka”, nr 29/2011. Tekst 2 Grzegorz Miecugow ( Czy czuje Pan groźbę rozpadu UE? Jerzy Buzek ( Nie, takiej groźby nie widzę. Unia zawsze przechodziła przez kryzysy. Unia żyła ostatnio wielkim rozszerzeniem i zasypywaniem podziału na Zachód i Wschód. To Jan Paweł II powiedział w 1988 roku w Strasburgu, że „Europa powinna oddychać dwojgiem płuc” i tak się stało. W porównaniu z takimi krajami jak Chiny, Indie czy Stany Zjednoczone każdy kraj europejski jest malutki. Ale jako Europa jesteśmy wielcy. Jako Europa jesteśmy potęgą i największą gospodarką świata, ale z jednością i siłą polityczną ciągle jeszcze nie nadążamy. I ta największa gospodarka świata co chwilę ma kłopoty. Chwieje się wspólna waluta. To nie jest choroba euro, to jest problem poszczególnych krajów, członków grupy euro, które mają wewnętrzne napięcia budżetowe i wielkie problemy z finansami publicznymi. Samo euro ma się nieźle i zadłużenie strefy euro jako całości jest na przykład mniejsze w relacji do PKB niż zadłużenie Stanów Zjednoczonych. Tylko na szeroko rozumianej polityce wspólnotowej można budować silną pozycję Unii Europejskiej. Tę naszą siłę gospodarczą powinniśmy zamienić w siłę polityczną, co nie jest łatwe, bo wymaga między innymi wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony, polityki regionalnej i rolnej. Na podstawie: Nic bez Europy, „Przekrój”, nr 28/2011. A. Wymień zjawiska uznawane za patologie władzy, które wskazano w tekście 1. jako przyczyny niezadowolenia Greków. B. Podaj działania rządu greckiego potwierdzające pogląd z tekstu 2. na temat przyczyn kryzysu ekonomicznego w niektórych państwach strefy euro. A. Korupcja, klientelizm B. Wzrost podatków, likwidacja miejsc pracy w sektorze publicznym Zadanie 78. (SR13) Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli wybierz dwa zdania prawdziwe. Wpisz w wyznaczone miejsca litery, którymi oznaczono te zdania. A. Pomiędzy lutym i wrześniem 2010 roku odsetek Europejczyków twierdzących, że celem polityki Parlamentu Europejskiego powinna być walka ze zmianami klimatycznymi, spadł o ponad 8%. B. Co piąty Europejczyk wyraził w 2010 roku poparcie na rzecz tego, że celem polityki Parlamentu Europejskiego powinna być emigracja obywateli UE, realizowana w porozumieniu z innymi krajami. C. Pomiędzy lutym a wrześniem 2010 roku odsetek Europejczyków twierdzących, że celem polityki Parlamentu Europejskiego powinna stać się walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, wzrósł o ponad 1/5. D. Większość postulowanych celów polityki Parlamentu Europejskiego, wskazywanych przez Europejczyków, dotyczyło problematyki gospodarczej, społecznej i politycznej. Zadanie 79. (SR13) Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy rozstrzygnij, która z koncepcji podkreślonych w tekście była realizowana w ramach Wspólnot Europejskich przed traktatem z Maastricht. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do dwóch wydarzeń z lat 50. XX wieku. Początek integracji europejskiej ma swoje podłoże w sytuacji politycznej, która ukształtowała się po zakończeniu II wojny światowej. Rosnące zagrożenie przed ekspansją ideologii komunistycznej na kraje Europy Zachodniej oraz problem Niemiec stały się głównymi przesłankami integracji europejskiej. Wówczas szczególnym powodzeniem cieszyła się koncepcja stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy, lansowana przez zwolenników federalizmu, których głównym założeniem było zjednoczenie polityczne Europy Zachodniej, a dopiero później scalanie gospodarcze. Takie podejście do kwestii integracji łączyło się z koniecznością przekazania uprawnień państw narodowych na rzecz organów ponadnarodowych w najważniejszych dziedzinach. Niechęć państw do rezygnacji z niedawno odzyskanej po wojnie suwerenności powodowała, że […] coraz większe zrozumienie zyskiwała teoria funkcjonalizmu. Jej zwolennicy stali na stanowisku, iż wiele jest dziedzin politycznie niekontrowersyjnych, w których można rozpocząć działania integracyjne w celu osiągnięcia korzyści gospodarczych. Źródło: Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007. Koncepcja – ……………………………………………. Uzasadnienie – ………………………………………… Koncepcja – funkcjonalizm Uzasadnienie, dwa spośród: – utworzono EWWiS (wszedł w życie traktat paryski) – utworzono EWG (wszedł w życie traktat rzymski dotyczący EWG) – utworzono EuroAtom (wszedł w życie traktat rzymski dotyczący EuroAtomu) – utworzenie EWO zakończyło się niepowodzeniem – utworzenie EWP zakończyło się niepowodzeniem Zadanie 80. (SR13) Na podstawie tekstu źródłowego wyjaśnij, na czym polega niebezpieczeństwo postkolonialnego hegemona w Unii Europejskiej. Pomimo formalnej równości Unia coraz wyraźniej dzieli się na państwa słabe, źle rządzone, wymagające pomocy i te, które w imię odpowiedzialności za Europę gotowe są tę pomoc nieść. Podział ten pokrywa się geograficznie z podziałem na Północ i Południe, który historycznie rzecz biorąc, był zawsze ważniejszy dla Europy niż podział na Zachód i Wschód ukształtowany przez wydarzenia XX wieku. Pomoc Północy dla Południa nie jest jednak bezinteresowna. Może przynieść postępującą polityczną degradację krajów południowych, wywołując coraz gwałtowniejsze niezadowolenie ich obywateli. Z kolei Północ, szczególnie Berlin i Paryż, pod pretekstem wzięcia odpowiedzialności za przyszłość pogrążonej w kryzysie Europy mogą w swej polityce przejawiać cechy charakterystyczne dla postkolonialnego hegemona. Będzie to tym bardziej kusząca perspektywa, że w rękach francuskich i niemieckich polityków znajdą się potężne instrumenty nacisku – fundusz pomocowy oraz rząd ekonomiczny. Czy będą umieli oprzeć się tej pokusie w imię poszanowania równego statusu państw członkowskich? Na podstawie: Cichocki, Europa pod specjalnym nadzorem, Syndrom postkolonialnego hegemona dotyczy Francji i Niemiec w UE. Jest związany z tym, że państwa te pomagają tzw. państwom Południa, ale nie czynią tego bezinteresownie. Dzięki temu wzrasta ich pozycja w UE i istnieje zagrożenie braku równości państw w tej organizacji. Zadanie 81. (SR13) Temat 1: Scharakteryzuj problem praw i wolności politycznych w Polsce po 1989 roku. Temat 2: Od traktatu paryskiego do traktatu z Lizbony – scharakteryzuj etapy integracji europejskiej w aspekcie gospodarczym i terytorialnym oraz strukturę instytucjonalną Unii Europejskiej. Zadanie 82. (SR14) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. Zadanie 83. (SR14) Rozstrzygnij, które zdania dotyczące Parlamentu Europejskiego są prawdziwe, a które – fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz. A. Posłowie do Parlamentu Europejskiego mają obowiązek przynależności do jednej z grup politycznych. B. Posłowie do Parlamentu Europejskiego wykonują swój mandat w sposób niezależny. C. Grupę polityczną w Parlamencie Europejskim tworzy minimum 25 deputowanych, reprezentujących co najmniej 7 państw członkowskich. A. fałsz B. prawda C. prawda Zadanie 84. (SR15) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. Zadanie 85. (SR15) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące form współpracy międzynarodowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa. Zadanie 86. (SR15) Na podstawie mapy i własnej wiedzy uzupełnij tabelę dotyczącą państw bałkańskich. Do każdego opisu dopisz nazwę właściwego państwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie. Fragment mapy politycznej Europy: A. Czarnogóra / Republika Czarnogóry, 4 B. Bośnia i Hercegowina, 2 C. Kosowo / Republika Kosowa, 5 Zadanie 87. (SR15) Na podstawie wskaźników dotyczących tych państw, których nazwy na mapach uwzględniono tylko raz, określ kierunek zmian w gospodarce światowej w latach 2010–2050. Na mapie 2010 zostały wyszczególnione Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Włochy, a na mapie 2050 – Meksyk, Indonezja, Egipt i Nigeria. Oznacza to przesunięcie punktu ciężkości światowej gospodarki z krajów globalnej Północy do krajów globalnego Południa. Zadanie 88. (NR15) Podaj nazwę organizacji, której dotyczą materiały źródłowe. Organizacja powstała w latach 60. XX wieku. Podstawową formą jej działalności jest prowadzenie kampanii na rzecz praw człowieka. Środkami służącymi do realizacji tych założeń są organizowanie pisania listów do rządów krajów łamiących prawa człowieka, publiczne rozgłaszanie informacji o takich naruszeniach, realna pomoc finansowa i prawna dla osób poszkodowanych. Organizacja otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla w 1977 roku za „wkład w umacnianie podstaw wolności, sprawiedliwości, a tym samym pokoju na całym świecie”. Zadanie 89. (NR15) Do każdego przepisu Karty Narodów Zjednoczonych dopisz nazwę właściwego organu ONZ. Przepis A. […] jest głównym organem sądowym Organizacji Narodów Zjednoczonych. Przepis B. […] wybiera [ten organ] Zgromadzenie Ogólne na zalecenie Rady Bezpieczeństwa. Jest on najwyższym funkcjonariuszem administracyjnym Organizacji. Przepis C. […] stwierdza istnienie zagrożenia lub naruszenia pokoju bądź aktu agresji oraz udziela zaleceń lub decyduje, jakie środki należy zastosować […] w celu utrzymania lub przywrócenia międzynarodowego pokoju lub bezpieczeństwa. Źródło: Karta Narodów Zjednoczonych, A. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości B. Sekretarz Generalny C. Rada Bezpieczeństwa Zadanie 90. (NR15) O projekcie polsko-szwedzkim […] Polska, przy wsparciu Szwecji, zainicjowała prace nad koncepcją spójnej inicjatywy politycznej skierowanej do Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Miał to być wyraźny sygnał, że niezależnie od toczącej się w Unii debaty na temat dalszego rozszerzania na wschód, kraje członkowskie chcą pomagać swym sąsiadom w przeprowadzaniu reform […]. Konstruując swój projekt, Polska i Szwecja wykorzystały funkcjonującą już Europejską Politykę Sąsiedztwa, postanowiły jednak stworzyć inicjatywę bardziej ambitną […]. Aby uzyskać poparcie pozostałych członków Unii, w maju 2008 roku ministrowie spraw zagranicznych Polski i Szwecji […] zaprezentowali swój projekt na spotkaniu szefów unijnej dyplomacji. Dało to początek dynamicznemu rozwojowi inicjatywy, którą już w czerwcu tego samego roku jednomyślnie zaakceptowała Rada Europejska, wzywając Komisję Europejską do opracowania szczegółów polsko-szwedzkiego projektu. Źródło: Opinia publiczna o stosunkach z państwami poradzieckimi a) Podaj nazwę programu przedstawionego w tekście. b) Rozstrzygnij, czy poglądy większości respondentów są zgodne z przedstawionym w tekście kierunkiem działań wobec państw byłego ZSRR. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do danych. a) Partnerstwo Wschodnie b) TAK, Przykładowe uzasadnienie: Poglądy większości respondentów są zgodne z kierunkiem polityki zagranicznej polskiego rządu, gdyż w 2008 i 2009 roku 73–77% uważało, że Polska w ramach UE powinna dążyć do zacieśnienia stosunków Unii z krajami byłego ZSRR. Zadanie 91. (NR15) Uzupełnij zdania odnoszące się do przedstawionych materiałów źródłowych – wpisz brakujące nazwy instytucji (A.) i miasta (B.) oraz imię i nazwisko polityka (C.). O instytucji UE: Została utworzona jako nieformalne forum dyskusji między szefami państw lub rządów w 1974 roku. Formalny status uzyskała w wyniku traktatu z Maastricht, a od 2009 roku stała się jedną z instytucji Unii Europejskiej. Zbiera się przynajmniej dwa razy w ciągu półrocza. Jest organem ustalającym ogólne kierunki i priorytety Unii Europejskiej. Na podstawie: www.[…]. O polityku UE: Tekst „O instytucji UE” dotyczy (A.) …………………………………………………………. . Formalnie instytucją Unii Europejskiej stała się ona w wyniku traktatu z (B.) ………………………. . Traktat ten wprowadził także stanowisko przewodniczącego tej instytucji, które jako pierwszy zajmował (C.) ………………………………………………………………, przedstawiony w materiale „O polityku UE”. A. Rady Europejskiej B. Lizbony C. Herman Van Rompuy Zadanie 92. (NR15) Polityka Chin w Afryce 1. Chiny nie tylko stają się coraz bogatsze, lecz także przyczyniają się do wzrostu zamożności innych i jednocześnie rozbudowują swoje wpływy, stając się stopniowo mocarstwem o imperialnych ambicjach. 2. Chiny prowadzą też intensywną politykę promowania swojego kraju i kultury, co ma pomóc w wykreowaniu obrazu państwa pokojowego i nastawionego na współpracę. 3. Działania te są realizowane poprzez instytuty Konfucjusza oraz inne ośrodki kulturalne. 4. Chiny wiedzą, jak ważne jest promowanie własnej kultury jako środek dominacji ekonomicznej. 5. W 2000 roku zapoczątkowano działalność Forum Współpracy Chin i Afryki – skupiającego przedstawicieli przedsiębiorców i biznesmenów. 6. Inicjatywę tę podjęto ponownie między innymi w Addis Abebie i znowu po trzech latach w Pekinie. 7. Uniezależnienie się od państw „zachodnich” oraz osłabienie pozycji USA i mocarstw europejskich dają większe pole manewru rozwijającym się państwom afrykańskim. 8. W relacjach wzajemnych to gospodarka jest najważniejsza, a polityka międzynarodowa jest dla Chin narzędziem do realizacji celów ekonomicznych. 9. W 2006 roku 30% ropy w Chinach pochodziło z Afryki: przede wszystkim z Nigerii, Sudanu i Algierii. Ponadto Chiny kupują miedź i żelazo w RPA oraz Zambii, drewno – w Kamerunie i Gabonie, a węgiel i chrom – w Zambii. realizację celów gospodarczych i politycznych Chiny umorzyły ponad 150 pożyczek najsłabiej rozwiniętym krajom afrykańskim na blisko 1,3 miliarda dolarów, wprowadziły też ulgi podatkowe na 1900 rodzajów towarów eksportowanych przez kraje afrykańskie do Chin. Na podstawie: M. Pitala, Mocarstwowe ambicje Państwa Środka, a) Wybierz zdania, w których zawarte są wyłącznie fakty. Wpisz w wyznaczone miejsca numery, którymi oznaczono te zdania. b) Odnosząc się do tekstu, wyjaśnij, na czym polega wieloaspektowy charakter współczesnych stosunków między państwami. a) 3, 5, 6, 9, 10 b) Poprzez działania w dziedzinie promowania kultury ułatwia się kontakty gospodarcze, co z kolei prowadzi do wzrostu pozycji politycznej. Zadanie 93. (SR16) Podaj nazwę instytucji, która w myśl Traktatu o Unii Europejskiej „nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne”. Zadanie 94. (SR16) Wykres. Stopa bezrobocia w wybranych państwach UE (w %). Na podstawie wykresu oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. F 2. P 3. P Zadanie 95. (SR16) Fragment mapy politycznej Europy i Azji. Na podstawie mapy oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. 1. Państwa, które podpisały traktat powołujący do życia EWWiS, oznaczono na mapie numerami 3, 6, 10. 2. Państwa, które podpisały traktat powołujący do życia EWG, oznaczono na mapie numerami 1, 4, 8. 3. Państwa, które przystąpiły do UE w 2004 roku, oznaczono na mapie numerami 2, 5, 7. Zadanie 96. (SR16) O wyborach w USA: Choć wyborcy będą zakreślać krzyżyki obok nazwisk, a nawet zdjęć konkretnych kandydatów, tak naprawdę wcale nie będą na nich głosować. Wszystko przez dosyć zapomnianą instytucję, która jednak decyduje o odmienności wyborów w USA od rozwiązań przyjętych w innych krajach. Chodzi o Kolegium Elektorów – mało widoczne gremium, które jednak podejmuje jedną z najważniejszych decyzji na świecie. M. Józefowicz, System prezydencki USA, „Wprost”, Podaj nazwę zasady prawa wyborczego, której zastosowanie zostało opisane w tekście. Zasada wyborów pośrednich Zadanie 97. (SR16) Źródło 1. Fragmenty umowy międzynarodowej Artykuł 5. Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie jak i w porozumieniu z innymi Stronami, działania, jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego. O każdej takiej zbrojnej napaści i o wszystkich podjętych w jej wyniku środkach zostanie bezzwłocznie powiadomiona Rada Bezpieczeństwa. Środki takie zostaną zaniechane, gdy tylko Rada Bezpieczeństwa podejmie działania konieczne do przywrócenia i utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Artykuł 9. Niniejszym strony ustanawiają Radę, w której każda z nich będzie reprezentowana w celu rozpatrywania spraw dotyczących realizacji niniejszego traktatu. Rada będzie zorganizowana w taki sposób, żeby mogła zbierać się szybko w każdym czasie. […] 2000, nr 87, poz. 970. Źródło 2. Fotografia: Szef MSZ RP podpisujący dokumenty podczas uroczystości przystąpienia Polski, Węgier i Czech do organizacji międzynarodowej funkcjonującej na podstawie powyższej umowy międzynarodowej a) Rozstrzygnij, czy głównym organem decyzyjnym organizacji międzynarodowej, której dotyczą przedstawione materiały źródłowe, jest Rada Bezpiecze ństwa. Odpowiedź uzasadnij. b) Podaj imię i nazwisko polskiego ministra spraw zagranicznych przedstawionego na fotografii. a) Nie. Przykładowe uzasadnienie Rada Bezpieczeństwa to organ ONZ tylko przywołany w tekście, a oba materiały dotyczą NATO. b) Bronisław Geremek Zadanie 98. (SR16) O sytuacji Europy Tekst A. Europa zmęczona historią marzy w istocie o wypisaniu się z niej, marzy o statusie wielkiej Szwajcarii. Chce być kontynentem zamożnym, stabilnym, demokratycznym, ale zwróconym do wewnątrz, niezainteresowanym losami i niepoczuwającym się za stan świata. Czy jednak Europa może sobie na to pozwolić? Szwajcaria, otoczona blokiem państw pokojowych i stabilnych, swoim bezpieczeństwem zajmować się nie musi. Gwarantują je bowiem sąsiedzi. Czy to samo można powiedzieć o Unii Europejskiej? Czy Europa może zrezygnować z ambicji, które nakładają na nią historia i geografia? Nie może przecież uciec od tego, by aktywnie wpływać na świat i tworzyć tym samym warunki własnego bezpieczeństwa. A. Smolar, Zmęczona Europa bardzo łatwo wyrzekła się silnego przywództwa, „Dziennik. Gazeta Prawna”, Tekst B. Niepewność i utrata zaufania rządzonych do rządzących sprawiły, że w wielu krajach Europy narasta nostalgia za renacjonalizacją bezpieczeństwa, powrotem do narodowych nisz. Do głosu i do władzy doszło pokolenie, dla którego doświadczenia II wojny światowej i powojennego rozwoju są odległą historią […]. Decyzje USA o stopniowej redukcji wojsk w Europie, zmniejszeniu wydatków na armię i większym zaangażowaniu w regionie Pacyfiku wymagają zapewnienia Europie bezpieczeństwa w nowych warunkach. Zadania nie ułatwiają kryzys fiskalny i radykalna redukcja wydatków wojskowych przez Francję i Wielką Brytanię. Rotfeld, Pomimo rakiet i bomb, ,,Gazeta Wyborcza”, Magazyn, 4– Odnosząc się do obu tekstów, wyjaśnij, dlaczego w debacie publicznej uznawano, że Unia Europejska powinna wzmocnić własny system bezpieczeństwa. W tekście A. motywem wzmocnienia przez UE własnego systemu bezpieczeństwa było niestabilne sąsiedztwo UE, zaś w tekście B. – wycofywanie się wojskowe USA z Europy. Zadanie 99. (SR16) Napisz wypracowanie na temat: Scharakteryzuj działania organizacji międzynarodowych na rzecz bezpieczeństwa w Europie oraz oceń, odwołując się do wydarzeń z XXI wieku, ich skuteczność. Zadanie 100. (NR16) Z raportu rocznego Amnesty International z 2013 r. Setki osób, indywidualnie i w grupach, skazywano na wiele lat więzienia lub wysyłano ich do obozów reedukacji przez pracę […], aby […] ograniczać ich wolność słowa i wyznania. […] Władze dalej prowadziły kampanię „mocnego uderzenia”, skazując za czyny, które określano jako przejaw „nielegalnych religijnych i separatystycznych działań” […] 9 Ujgurów zostało skazanych na wyroki od 6 do 15 lat więzienia za rzekome uczestnictwo w „nielegalnych działaniach religijnych”. Zaznacz nazwę państwa, w którym doszło do wydarzeń opisanych w tekście. A. Kuba B. Białoruś C. Chiny D. Libia Zadanie 101. (NR16) Wykres. Mechanizm równowagi rynkowej – przypadek dóbr typowych. a) Podaj nazwę krzywej, na której umieszczono punkty A, C i D. b) Odnosząc się do danych na wykresie, wyjaśnij działanie ceny jako regulatora rynku. a) krzywa popytu b) Gdy cena jest za wysoka (P3), następuje nadwyżka podaży (punkt E.) nad popytem (punkt D.). Wówczas następuje obniżenie ceny do poziomu P1, w którym krzywa podaży i popytu się przecinają a zatem wartość popytu i podaży jest ta sama (punkt A.). Zadanie 102. (NR16) Tabela. Struktura dochodów budżetu państwa w Rzeczypospolitej Polskiej w 2012 r. Na podstawie danych z tabeli uzupełnij tekst – wpisz właściwe dane procentowe. W 2012 roku wpływy państwa z tytułu podatku od towarów i usług, zwanego też podatkiem od wartości dodanej, wyniosły (A.) …………% dochodów budżetowych, a wpływy z tytułu podatków dochodowych stanowiły (B.) …………% tych dochodów. Zadanie 103. (NR16) Z rezolucji organu ONZ nr 1973 z 2011 r. […] Działając na mocy rozdziału VII Karty Narodów Zjednoczonych, 1. Domaga się natychmiastowego zaprzestania ognia i wszelkiej przemocy oraz ataków i znęcania się nad ludnością cywilną […]. Uzupełnij tekst – wpisz właściwe nazwy organu ONZ (A.) oraz państwa (B.). Organem ONZ, który wydał powyższą rezolucję, jest (A.) ………….…………..………..…… …………………….… . Członkami stałymi tego organu są Stany Zjednoczone Ameryki, Wielka Brytania, Rosja, Francja i (B.) ………………………………………………………………..…. . A. Rada Bezpieczeństwa B. Chiny / Chińska Republika Ludowa Zadanie 104. (NR16) O powstaniu organizacji międzynarodowej na obszarze poradzieckim W 1991 roku prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow dążył do reintegracji państwa związkowego. W grudniu tego roku za sprawą przywódców trzech republik związkowych – Rosji, Białorusi i Ukrainy – doszło w białowieskich Wiskulach do innego rozwiązania. Potwierdzono je następnie w Kazachstanie, gdzie podpisano Deklarację A łmatyńską. Na gruzach ZSRR powstała nowa organizacja międzynarodowa. Na podstawie: Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, red. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Warszawa 2007, s. 595. Podaj pełną nazwę organizacji międzynarodowej, której genezę opisano w tekście. Wspólnota Niepodległych Państw Zadanie 105. (NR16) Fragment mapy politycznej Europy i Azji a) Na podstawie mapy oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. b) Uzupełnij tabelę – do każdej informacji dopisz nazwę właściwego państwa i numer, którym oznaczono je na mapie. a) P, F, P. b) A. Litwa / Republika Litewska, 2 B. Chorwacja / Republika Chorwacji, 11 C. Serbia / Republika Serbii, 13 Zadanie 106. (NR16) Szef parlamentu Turcji o UE: Bruksela potrzebuje Ankary – Turcja chce w tej chwili wchodzić do Unii Europejskiej? […] – Tak, natomiast problemem jest stanowisko niektórych wiodących państw członkowskich. Są kraje, jak Francja czy Południowy Cypr […], które cały czas to uniemożliwiają i stawiają różne przeszkody na naszej drodze do Unii Europejskiej. […] Rok 2014 został w Turcji ogłoszony rokiem Unii Europejskiej, zostało powołane odrębne ministerstwo ds. Unii Europejskiej, więc to najlepiej odzwierciedla, że nasze aspiracje są cały czas aktualne. Unia Europejska też nie powinna lekceważyć znaczenia, jakie będzie miało przyjęcie Turcji w jej szeregi. […] Jesteśmy dużym i silnym narodem, dobrze wykształconym, młodym społeczeństwem. Mimo że jesteśmy krajem muzułmańskim, opieramy się na wartościach demokratycznych. Wejście Turcji do Unii Europejskiej mogłoby także trochę zmienić jej charakter z bloku polityczno-gospodarczego na globalną potęgę także strategiczną […]. a) Odnosząc się do faktografii, wyjaśnij, dlaczego polityk turecki użył wobec Republiki Cypryjskiej sformułowania podkreślonego w tekście. b) Wypisz z tekstu korzyści, jakie – zdaniem polityka tureckiego – uzyska Unia Europejska po akcesji Turcji. a) W ten sposób polityk dokonał rozróżnienia między uznawaną przez Turcję Turecką Republiką Cypru Północnego a Republiką Cypryjską nazwaną w tekście Cyprem Południowym. b) Korzyść o charakterze społeczno-ekonomicznym – Społeczeństwo tureckie jest młode. Korzyść o charakterze politycznym – Po przyjęciu Turcji do UE ta ostatnia stałaby się globalną potęgą strategiczną. Zadanie 106. (NR16) O jednym z funduszy UE [W]spiera finansowo realizację przedsięwzięć w dziedzinach ochrony środowiska oraz sieci transeuropejskich. Od 2007 r. z funduszu można także wspierać przedsięwzięcia związane ze zrównoważonym rozwojem […]. Od 2014 r. […] wspierane są (do dyspozycji jest [dodatkowa] kwota w wysokości 10 mld EUR) projekty w dziedzinie infrastruktury transportowej […] [P]rzeznaczony jest dla państw członkowskich, których dochód narodowy brutto (DNB) na mieszkańca nie przekracza 90% średniej unijnej. W obecnym okresie programowania przypadającym na lata 2014–2020 korzysta [z niego] 15 państw członkowskich: [przyjęte w XXI wieku oraz Grecja i Portugalia. Przeznaczono na niego w tym okresie blisko 63,4 mld EUR, z czego dla Polski – 23,2 mld EUR]. Zaznacz nazwę funduszu opisanego w tekście. A. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego B. Europejski Fundusz Społeczny C. Europejski Fundusz Rybacki D. Fundusz Spójności Zadanie 107. (NR16) Wybierz jeden z podanych tematów i napisz wypracowanie. Temat 1. Scharakteryzuj dualizm władzy wykonawczej w europejskich systemach politycznych. Temat 2. Scharakteryzuj źródła prawa i ich hierarchię w Rzeczypospolitej Polskiej. Temat 3. Stosunki międzynarodowe w Europie w XXI wieku – stabilność czy zmiana? Rozważ powyższy problem, odwołując się do materiałów źródłowych. Materiały źródłowe: A. Orędzie Prezydenta Federacji Rosyjskiej przed Zgromadzeniem Federalnym w 2008 roku [fragment] Reakcja na wydarzenia z 8 sierpnia i na uznanie przez Rosję niepodległości Osetii Południowej i Abchazji po raz kolejny pokazały, że żyjemy w świecie podwójnych standardów. Działaliśmy w sposób odpowiedzialny, w celu przywrócenia międzynarodowego prawa i sprawiedliwości, zdając sobie sprawę, że wszelkie wahania lub próby odłożenia decyzji spowodowałyby jeszcze bardziej poważną katastrofę humanitarną. Na tym tle wyjątkowo stronniczo wygląda postawa naszych partnerów, jeszcze niedawno wkładających maksimum sił, aby – obchodząc prawo międzynarodowe – osiągnąć rozdzielenie Kosowa od Serbii i uznać ten samozwańczy region za podmiot prawa międzynarodowego, a teraz – jak gdyby nic się nie stało – krytykujących Rosję. Na podstawie: K. Psujek, Odbudowa znaczenia Rosji na arenie międzynarodowej w dyskursie Władimira Putina i Dmitrija Miedwiediewa, „Społeczeństwo i Polityka” 2015, nr 1 (42), s. 48. B. O redefiniowaniu bezpieczeństwa w Europie Niepewność i utrata zaufania rządzonych do rządzących sprawiły, że w wielu krajach Europy narasta nostalgia za renacjonalizacją bezpieczeństwa, powrotem do narodowych nisz. Do głosu i do władzy doszło pokolenie, dla którego doświadczenia II wojny światowej i powojennego rozwoju są odległą historią […]. Decyzje USA o stopniowej redukcji wojsk w Europie, zmniejszeniu wydatków na armię i większym zaangażowaniu w regionie Pacyfiku wymagają zapewnienia Europie bezpieczeństwa w nowych warunkach. Zadania nie ułatwiają kryzys fiskalny i radykalna redukcja wydatków wojskowych przez Francję i Wielką Brytanię. Rotfeld, Pomimo rakiet i bomb, ,,Gazeta Wyborcza”, Magazyn, 4– C. Rozmowa z Andriejem Iłłarionowem, byłym doradcą prezydenta Putina Władimir Putin wytrwale i konsekwentnie realizuje plan odbudowy tzw. Rosyjskiego Świata […]. Krok po kroku realizuje strategię stosowaną wcześniej przez Rosję […]. To tzw. wojna hybrydowa […]. Polska też jest na celowniku Kremla, „Do Rzeczy” 2014, nr 35 (83), s. 69. Zadanie 108. (SR17) Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O. Zadanie 109. (SR17) O jednej z instytucji UE […] wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy. Czuwa […] nad stosowaniem Traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie. Nadzoruje stosowanie prawa Unii pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wykonuje budżet i zarządza programami. Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające, zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. […] Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej, O polityku UE Uzupełnij zdania – wpisz nazwę instytucji (A.), nazwisko (B.) oraz dokończenie nazwy funkcji (C.). Przytoczony fragment traktatu dotyczy (A.) …………………………..……..……………… . Przewodniczącym tego organu jest przedstawiony w materiale „O polityku UE” (B.) ……………………..……………………………….. . Na mocy traktatu lizbońskiego jeden z jego zastępców pełni funkcję Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw (C.) ……………………………………………….…………………………………………… . A. Komisji Europejskiej B. Juncker C. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa Zadanie 110. (SR17) Wybierz jeden z podanych tematów i napisz wypracowanie. Temat nr 1 Scharakteryzuj – odwołując się do przykładów z XXI wieku – rodzaje systemów partyjnych w państwach demokratycznych i niedemokratycznych. Temat nr 2 Scharakteryzuj procesy dezintegracji państw i innych zmian terytorialnych w postkomunistycznej Europie. Zadanie 111. (NR17) Fragment mapy politycznej Europy i Azji Uzupełnij tabelę – do każdego roku dopisz nazwę państwa, które wstąpiło wówczas do Unii Europejskiej, oraz numer, którym oznaczono je na mapie. A. Austria / Republika Austrii, 3 B. Węgry, 4 C. Rumunia, 8 D. Chorwacja / Republika Chorwacji, 5 Zadanie 112. (NR17) O jednej ze stref w Europie Strefa […] stanowi terytorium, na którym gwarantowany jest swobodny przepływ osób. Państwa sygnatariusze układu postanowiły znieść granice wewnętrzne na rzecz jednej granicy zewnętrznej. W tej sytuacji, w kwestii wiz krótkoterminowych, wniosków azylowych i kontroli granicznych zastosowanie mają wspólne zasady i procedury. […] 1 maja 1999 r., po podpisaniu traktatu z Amsterdamu, tę współpracę międzyrządową włączono w ramy UE. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa. 1. W tekście opisano strefę Schengen. 2. Opisana strefa obejmuje także państwa niebędące członkami UE. 3. Polska przystąpiła do opisanej strefy wraz z uzyskaniem członkostwa w UE. P 2. P 3. F Zadanie 113. (NR17) O jednej z instytucji UE Art. […] wspiera ogólny interes Unii i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy. Czuwa […] nad stosowaniem Traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie. Nadzoruje stosowanie prawa Unii pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wykonuje budżet i zarządza programami. Pełni funkcje koordynacyjne, wykonawcze i zarządzające, zgodnie z warunkami przewidzianymi w Traktatach. […] Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej, O polityku UE: Uzupełnij zdania – wpisz nazwę instytucji (A.), cyfrę (B.) oraz nazwisko (C.). Przytoczony fragment traktatu dotyczy (A.) …………………………..……..……………… . Kadencja tego organu wynosi (B.) …. lat, a jego przewodniczącym jest – przedstawiony w materiale „O polityku UE” – (C.) ……………………..………. . A. Komisji / Komisji Europejskiej B. 5 C. Juncker Zadanie 114. (NR17) O formach współpracy międzynarodowej: Opis A. Jest nieformalną regionalną formą współpracy czterech państw […], które łączy nie tylko sąsiedztwo i podobne uwarunkowania geopolityczne, ale przede wszystkim wspólna historia, tradycja, kultura oraz wartości. […] Od 2004 r. wszystkie kraje […] są członkami Unii Europejskiej […]. Od 1 lipca 2015 r. do 30 czerwca 2016 r. prezydencję […] sprawowały Czechy. Od 1984 roku był członkiem rządu Luksemburga, a w latach 1995–2013 premierem tego kraju. W 2014 roku – z ramienia Europejskiej Partii Ludowej – został przewodniczącym instytucji opisanej w powyższym fragmencie traktatu. Opis B. Nadrzędnym celem współpracy […] było przezwyciężenie podziału Europy i wprowadzenie młodych demokracji państw Europy Środkowowschodniej […] do wspólnoty państw europejskich, a tym samym kontynuowanie dzieła budowy silnej, pozbawionej podziałów Europy. […] [Uznano], że „Polacy, Francuzi i Niemcy są w sposób szczególny odpowiedzialni za sprawę wypracowania w Europie takich form dobrego sąsiedztwa, które sprawdzą się w przyszłości”. Do każdego opisu dopisz nazwę właściwej formy współpracy międzynarodowej, którą współtworzy Polska. A. Grupa Wyszehradzka B. Trójkąt Weimarski Zadanie 115. (NR17) O cenach ropy i ich konsekwencjach: 1. Kilka lat temu wzrost popularności Putina w Rosji zbiegł się ze wzrostami cen ropy. 2. Odnotowano rosnący PKB, wyższe dochody państwa i większe subsydia dla obywateli. 3. Obecnie indeks cen surowców spadł do najniższego poziomu od 15 lat. 4. Popyt na ropę i inne surowce wciąż spada. 5. Kraje-producentów ropy czeka sądny dzień, jakiego nie pamiętają od dekad. 6. Nastąpi dłuższy i bardziej trwały spadek cen ropy niż pod koniec lat osiemdziesiątych. Na podstawie: M. Michałowski, Tania ropa podmywa Rosję, „Gazeta Polska Codziennie”, Wybierz zdania, w których zawarte są opinie. Wpisz w wyznaczone miejsca numery, którymi oznaczono te zdania. Zadanie 116. (SR18) O budżecie UE: Artykuł 314. […] [Instytucja A.] i Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą, ustanawiają roczny budżet Unii zgodnie z poniższymi postanowieniami. Każda instytucja, z wyjątkiem Europejskiego Banku Centralnego, sporządza przed 1 lipca swój preliminarz wydatków na następny rok budżetowy. […] [Instytucja B.] łączy te preliminarze w projekt budżetu, który może zawierać różne warianty preliminarzy. Projekt budżetu obejmuje prognozę dochodów i wydatków. […] [Instytucja B.] przedkłada wniosek zawierający projekt budżetu […] [Instytucji A.] i Radzie nie później niż 1 września roku poprzedzającego rok budżetowy, w którym budżet ma być wykonywany. Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Podaj nazwy instytucji Unii Europejskiej, które w przedstawionych przepisach prawnych zostały zastąpione literami A. i B. Zadanie 117. (NR18) O organizacjach międzynarodowych: Do każdej informacji o organizacji międzynarodowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska, dopisz nazwę tej organizacji. A. Pakt Północnoatlantycki / Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego / Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego B. Rada Europy Zadanie 118. (NR18) O organizacji międzynarodowej: Została utworzona na mocy dokumentu podpisanego w San Francisco, do powstania którego znacznie przyczyniły się postanowienia tzw. deklaracji waszyngtońskiej. Biura organizacji mieszczą się w Nowym Jorku, Genewie, Wiedniu i Nairobi. Zajmuje się przede wszystkim problematyką bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwojem współpracy między narodami oraz popieraniem przestrzegania praw człowieka. Na podstawie: O polityku: Uzupełnij zdania – wpisz nazwę organizacji (A.), rok wydarzenia (B.) oraz nazwę stanowiska (C.). Tekst „O organizacji międzynarodowej” dotyczy (A.) ………………………………………………. ……………………………………………………………………………………. . Polska należy do tej organizacji od (B.) ……………… roku – jest jednym z państw określanych jako członkowie pierwotni. W materiale „O polityku” został przedstawiony António Manuel de Oliveira Gutteres, który w 2017 roku – po okresie urzędowania Ban Ki-Moona – został (C.) ……………………………….. ……………………………. tej organizacji. A. Organizacja Narodów Zjednoczonych B. 1945 C. Sekretarzem Generalnym Zadanie 119. (NR18) Współpraca państw 1. Podczas spotkania Putin i premier Indii Narendra Modi parafowali opiewający na 5 miliardów dolarów kontrakt na dostarczenie rosyjskich systemów przeciwlotniczych do Indii. 2. Innymi kwestiami poruszanymi podczas spotkania przywódców Rosji i Indii były wspólne inwestycje w energetykę atomową oraz wzajemne dostawy surowców naturalnych. 3. Ogółem podczas szczytu BRICS podpisano 16 umów o niewątpliwie strategicznym znaczeniu w stosunkach rosyjsko-indyjskich. 4. Tym samym rząd w New Delhi zostanie jednym z kluczowych partnerów Kremla na płaszczyźnie gospodarczej i militarnej. 5. Podczas trzydniowego szczytu w mieście Goa władze Indii negocjowały nie tylko z Rosją, lecz także z pozostałymi członkami grupy BRICS. 6. Do tej grupy, której pierwotna nazwa BRIC została utworzona od pierwszych liter anglojęzycznych nazw państw członkowskich, należały początkowo Rosja, Indie oraz […] i […], a w 2011 r. dołączyła do nich Republika Południowej Afryki. Na podstawie: Putin tworzy oś zbrojeniową z Indiami, „Gazeta Polska Codziennie” 2016 , nr 243, s. 6. a) Wybierz zdania, w których zawarte są opinie. Wpisz w wyznaczone miejsca numery, którymi oznaczono te zdania. b) Podaj nazwę jednego z niewymienionych państw współtworzących wskazaną w tekście formę współpracy międzynarodowej. a) 3 i 4 b) Brazylia / Federacyjna Republika Brazylii lub Chiny / Chińska Republika Ludowa Zadanie 120. (NR19) Tabela. Współczynnik Giniego* i PKB per capita w wybranych państwach. Rozstrzygnij, czy w przypadku państw przedstawionych w tabeli występuje zależność między PKB per capita a rozwarstwieniem społecznym. Swój wybór uzasadnij, przytaczając dane. Rozstrzygnięcie – tak. Uzasadnienie – Im większy PKB per capita, tym mniejsze rozwarstwienie społeczne. Np. Dania ma najwyższy PKB (ponad 56 tys. USD) i najniższy współczynnik Giniego (0,247), a dla Haiti wartości są odwrotne (najniższe PKB i najwyższy współczynnik Giniego). Zadanie 121. (NR19) O systemie ochrony zdrowia w USA w końcu pierwszej dekady XXI wieku. 1. W Stanach Zjednoczonych całkowite wydatki na ochronę zdrowia, publiczne i prywatne łącznie, są najwyższe na świecie. 2. Jednocześnie – w porównaniu z innymi krajami rozwiniętymi – państwo przeznacza mniej środków na finansowanie ochrony zdrowia. 3. W debacie publicznej mówi się o większej roli instytucji sektora prywatnego i o finansowej odpowiedzialności jednostki. 4. Źródłem finansowania opieki zdrowotnej osób w wieku do 65 lat są prywatne, sponsorowane przez pracodawców, grupowe ubezpieczenia zdrowotne. 5. Zaletą tych rozwiązań jest duża elastyczność dostosowania usług opieki zdrowotnej do preferencji konsumentów. 6. W 2006 roku ponad 15,8% ludności pozostawało poza systemem ubezpieczeń zdrowotnych, zarówno państwowych, jak i prywatnych. Na podstawie: W. Rutkowski, Współczesne państwo dobrobytu, Warszawa 2009, s. 179. a) Uzupełnij zdanie – wpisz właściwy numer. Zdanie zawierające opinię oznaczono numerem ……… . b) Rozstrzygnij, czy przedstawiony w tekście system opieki i ubezpieczeń zdrowotnych jest charakterystyczny dla klasycznego państwa dobrobytu (państwa socjalnego). Swój wybór uzasadnij. a) 5 b) Rozstrzygnięcie – nie. Uzasadnienie – Rola państwa w USA w zakresie ochrony zdrowia jest mocno ograniczona, głównym źródłem finansowania opieki zdrowotnej są prywatne ubezpieczenia i aż 15% populacji w 2006 r. znajdowało się poza systemem ubezpieczeń zdrowotnych. Zadanie 122. (NR19) Fotografia. Obrady jednej z instytucji Unii Europejskiej. O jednej z instytucji Unii Europejskiej:[…] [J]est pojedynczym podmiotem prawnym, ale zbiera się w 10 różnych składach – zależnie od tematu, który ma omawiać. […] W posiedzeniach […] uczestniczą przedstawiciele każdego z państw członkowskich […]. Mają oni prawo podejmować zobowiązania w imieniu swojego rządu i brać udział w głosowaniu. Na posiedzenia […] są też zapraszani komisarze odpowiedzialni za omawiane dziedziny. Zapraszani są także przedstawiciele Europejskiego Banku Centralnego, jeżeli to oni wszczęli procedurę ustawodawczą. www.[…]. Rozstrzygnij, czy materiały źródłowe dotyczą tej samej instytucji Unii Europejskiej. Swój wybór uzasadnij, odnosząc się do tych materiałów. Rozstrzygnięcie – nie. Uzasadnienie – Opis dotyczy Rady, a na fotografii przedstawione są obrady Parlamentu Europejskiego. Zadanie 123. (NR19) O polityce zagranicznej Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) w XXI wieku: [Jak współczesne soft power (miękka siła), tak i] stabilność dawnego systemu trybutarnego opierała się w łaśnie na dobrym wizerunku Chin i przekonaniu o ich kulturowym i cywilizacyjnym potencjale, czerpanie z którego, mimo zagrożeń związanych z asymetrią potencjałów, przynosi innym niebagatelne korzyści. […] Asymetryczność relacji, w przeciwieństwie do modelu historycznego, jest [współcześnie] nieformalna, można ją jednak zauważyć na przykładzie umów o współpracy lub pomocy gospodarczej, podpisywanych przez Chiny ze słabszymi państwami sąsiednimi. Choć utrzymana jest […] równość i suwerenność obu stron tych porozumień, ich konkretne zapisy wyraźnie wskazują na przyjmowane role: państw sąsiednich jako korzystających z chińskiej przyjaźni i pomocy oraz Chin jako dobrego mocarstwa regionalnego, które szanuje inne państwa i dba o nie. […] To Chiny udzielają pożyczek, inwestują czy jednostronnie zmniejszają c ła w handlu dwustronnym, stając się jednym z najważniejszych zewnętrznych źródeł finansowania dla takich państw jak Nepal, Sri Lanka czy Mjanma. […] Za trybut, czyli mający znaczenie przede wszystkim symboliczne jednostronnie narzucony warunek utrzymywania dwustronnych relacji z Pekinem, może natomiast być dziś uważany wymóg uznawania zasady jednych Chin […]. Region Azji i Pacyfiku w latach 1985–2015. Ciągłość i zmiana w regionalnym systemie międzynarodowym, red. A. Jarczewska, J. Zajączkowski, Warszawa 2016, s. 86–88. a) Odnosząc się do faktografii, wyjaśnij kwestię – podkreślonego w tekście – warunku utrzymywania stosunków dyplomatycznych z ChRL. b) Podaj dwa argumenty świadczące o tym, że wskazane w tekście umowy przynoszą korzyści także ChRL. a) Chodzi o istnienie państwa Republika Chińska ze stolicą w Tajpej (po rewolucji komunistycznej część dotychczasowych elit udała się na Tajwan, gdzie kierowała niezależnym państwem). Utrzymywanie stosunków dyplomatycznych z tym państwem uniemożliwia analogiczne relacje z ChRL. b) Chiny relatywnie małym kosztem zjednują sobie inne państwa i ich elity, co umożliwia formułowanie oczekiwań politycznych wobec tych państw, np. wspólne fronty w organizacjach międzynarodowych. – Za umowami pomocowymi idą innego rodzaju umowy gospodarcze, więc Chiny dokonują ekspansji na rynki tych państw. Strona wykorzystuje pliki cookies, by działać prawidłowo oraz do celów analitycznych, reklamowych i społecznościowych. OK, Rozumiem Privacy Overview This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience. Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.}

W 2019 r. UE pokrywała jedną czwartą swojego zapotrzebowania ropą naftową z Rosji (zob. wykres). Niemcy wytwarzają 36 procent potrzebnej im energii z ropy naftowej i tym samym znajdują się

Уха еቂозянт
Ω ըደωճе
Щ իչፔхθπէ
1. Щεծохрየши иቷеβуዴор ևቬէβ ζաτ
2. Ղևሌաтոмиво иξοх βико жавиցοδоգ
3. Учու փωդ
Щаኡθս брህቿиνоц

3,45%. BCB. 12,25%. 13.12.2023. Otrzymuj wyniki dotyczące Zapasy ropy naftowej w czasie rzeczywistym w momencie ich ogłoszenia i obserwuj ich natychmiastowy wpływ na globalne rynki. Baryłka ropy i jej pojemność jest naprawdę spora, ile litrów ma baryłka ropy tak naprawdę? 1 baryłka ropy ma 159 litrów, jest ona także podstawową jednostką przy ustalaniu globalnych cen ropy. Nikt bowiem na chwilę obecną nie wpadł na pomysł, by w Polsce również „przejść” na tą jednostkę.

Риղ рэզωμዋнт
Вр ը
1. ኇ մ уሪуπаዴ
2. ዣ ተβեጨу аτуֆե ицυ
3. Եбушеጋу ሗичኯνоջ чασаф զутօпрዤቆа

Zasoby przemysłowe (czyli partie złoża nadające się na prowadzenie eksploatacji z zyskiem) ropy naftowej szacowane są na 12 954 tys. ton, a zasoby bilansowe (złoża zapewniające zwrot kosztów ruchomych prowadzonej działalności) na 22 649 tys. ton. Z kolei, zasoby gazu ziemnego szacuje się w Polsce na 75 mld m3 (zasoby przemysłowe benzyna – jest najpopularniejszym rodzajem paliwa. To produkt powstający w wyniku procesu destylacji ropy naftowej, a stosuje się ją do silników spalinowych. Można zatankować benzynę 95- lub 98-oktanową oznaczoną odpowiednio symbolami Pb95 i Pb98; olej napędowy – ten rodzaj paliwa napędza silniki wysokoprężne popularnie zwane

segment downstream jest marżą. Marża jest definiowana jako różnica między ceną produktu wytworzonego z ropy naftowej a kosztem surowca dostarczonego do rafinerii. mimo że cena ropy wyznacza bezwzględny poziom cen produktów, może ona, ale nie musi, wpływać na marże rafinacji lub obrotu., marże na rynku niższego szczebla są

Nieorganiczne pochodzenie ropy naftowej; Zwolennicy tej teorii twierdzą, że ropa naftowa powstała na skutek różnych reakcji chemicznych, które miały miejsce w głębinach ziemskich. Hipotezy o nieorganicznych korzeniach ropy naftowej pomimo racjonalnych przesłanek nie mają wielu zwolenników. 2. Organiczne pochodzenie ropy naftowej

Wywiady. COVID-19 a perturbacje na rynkach ropy naftowej | Wywiad z dr inż. Pawłem Poprawą. Przez Albert Kiciński Ostatnia aktualizacja mar 11, 2022 5 247. Z dr inż. Pawłem Poprawą, ekspertem ds. energetyki z Akademii Górniczo-Hutniczej, rozmawiamy o globalnym rynku naftowym, zależnościach pomiędzy popytem a podażą, działaniach

Σаպ չቾноρըч
Хоклекиդኀβ ψኮзвωнኻኼу
- Жешутвዎքኧ թሊзвагле
- Վክνиλеφоβа зεвсаζоհи իд ажоնዴφሡμի
- Т пр во биղуψеֆуша
ሀդεн օслоκοдре
- Брաвсիρ оտኬтр
- Ужувр վու скθբа ሥማαзоጢ
- Էсрядθյ бωչυзвዥрε иዖуπуռθ րαхխቬибιф

Jeśli prognozowana konsumpcja energii w kraju miałaby być pokrywana przez używane dziś źródła energii, to produkcja ropy powinna wzrosnąć z 3,4 mln do 8,4 mln baryłek rocznie. Dlatego program rozwoju alternatywnych źródeł energii zakłada, że w 2032 r. 54 GW będzie zapewniała energetyka odnawialna, a 18 GW − energetyka jądrowa.

Notowaniom ropy naftowej w pierwszej połowie bieżącego tygodnia nie udało się wybić na nowe tegoroczne maksima. W przypadku cen ropy naftowej Brent, nie doszło więc do przełamania psychologicznej bariery na poziomie 70 USD za baryłkę. Zamiast tego, notowania tego surowca dynamicznie odbiły w dół. Ta ..